Synefryna - źródła i właściwości odchudzające

Synefryna to substancja pozyskiwana z owoców gorzkiej pomarańczy, o właściwościach niebezpiecznie zbliżonych do efedryny i amfetaminy. Należy do tzw. termogeników, przyspieszających spalanie tkanki tłuszczowej. Stosowanie suplementów z synefryną może mieć skutki uboczne stanowiące zagrożenie dla zdrowia.

Spis treści

1. Synefryna zwiększa termogenezę
2. Synefryna - bezpieczniejszy substytut efedryny?
3. Synefryna - działania niepożądane
4. Suplementy z synefryną - z internetu czy z apteki?
5. Jaka jest bezpieczna dawka synefryny?
6. Przykłady preparatów zawierających synefrynę, dostępnych w polskich aptekach

Synefryna to alkaloid, który stanowi około 6% ekstraktu z owoców pomarańczy gorzkiej. Różnorodność zastosowania owoców gorzkiej pomarańczy potrafi zaskoczyć. Mimo że świeżo zerwane z drzewa nie nadają się raczej do jedzenia (z powodu gorzkiego smaku), to przetwory z nich zrobią furorę w branży spożywczej. Począwszy od marmolad i konfitur, aż po alkohole – z owoców gorzkiej pomarańczy robi się bowiem słynny niebieski likier Curaçao. Poza tym obsmażone w cukrze okrywy owoców wykorzystywane są do ozdabiania ciast, a otrzymywany z niej olejek pomarańczowy używany jest jako esencja do ciast i słodkich potraw. Suszona skórka gorzkiej pomarańczy stosowana jest w tradycyjnej medycynie chińskiej do stymulowania apetytu oraz w leczeniu niestrawności. W tym kontekście niemal paradoksalne wydaje się to, że znajduje ona również zastosowanie w suplementach diety wspomagających odchudzanie.

Synefryna zwiększa termogenezę

Utrapieniem niemal każdej osoby, która decyduje się na odchudzanie, jest nadmiar tkanki tłuszczowej. Umiejscawia się ona najczęściej na brzuchu, biodrach i pośladkach w postaci „wałków”, które są estetycznym koszmarem każdej kobiety. Walka z niechcianą tkanką tłuszczową nie jest łatwa i wymaga sporego wysiłku fizycznego oraz litrów wylanego potu. To właśnie intensywny trening powoduje przyspieszenie metabolizmu, zwiększenie temperatury ciała i spalanie tłuszczy, które są dla organizmu w takich sytuacjach źródłem energii. A co jeśli nie lubimy się pocić lub po prostu nie mamy czasu by chodzić na siłownię?

W takich sytuacjach można sięgnąć po tzw. termogeniki. Tą nazwą określa się naturalne substancje, które powodują uwalnianie ciepła z organizmu przez podwyższenie metabolizmu, zwiększenie wydatków energetycznych i przyspieszenie spalania tkanki tłuszczowej. Stanowią one osobny segment suplementów diety wspomagających odchudzanie. Są bardzo popularne szczególnie wśród osób uprawiających kulturystykę, gdyż minimalizując grubość tkanki tłuszczowej, pomagają lepiej uwidocznić mięśnie.

Niestety, bardzo często w roli termogeników występują też substancje niedozwolone lub niebezpieczne, które jednocześnie uznawane są za najskuteczniejsze. Mowa tutaj między innymi o dinitrofenolu (DNP), którego stosowanie doprowadziło już w Polsce do śmierci kilku osób. Silnym termogenikiem jest również efedryna (prekursor amfetaminy), która kilkanaście lat temu stanowiła częsty dodatek do odchudzających suplementów diety. Niestety, podczas dłuższego przyjmowania tego rodzaju preparatów pojawiał się szereg działań niepożądanych, a nawet przypadki śmiertelne. Z tego powodu Food and Drug Administration w USA wydało 12 kwietnia 2004 roku zakaz stosowania efedryny w preparatach odchudzających. W Polsce efedryna wydawana jest z przepisu lekarza i stosowana głównie w lekach obkurczających śluzówkę nosa.

Synefryna - bezpieczniejszy substytut efedryny?

Przez lata poszukiwano substancji, która mogłaby zastąpić efedrynę w preparatach na odchudzanie. Takiej, która zbliżyła by się do jej skuteczności, a jednocześnie była bezpieczniejsza dla zdrowia i życia stosujących. Tym sposobem natrafiono na synefrynę, której budowa chemiczna jest bardzo zbliżona do efedryny. Podobne jest również z jej działaniem. Synefryna pobudza układ nerwowy w sposób zbliżony jak adrenalina, tyramina czy efedryna. Oddziałuje na receptor beta-3, przez co wywołuje lipolizę (rozkład tłuszczów) z równoczesnym uruchomieniem termogenezy. Synefryna podnosi też ciśnienie krwi, przyśpiesza krążenie krwi oraz zwiększa objętość minutową serca. Jednocześnie rozszerza oskrzela, przerywa atak astmy i udrażnia zatoki podobnie jak efedryna.

Synefryna - działania niepożądane

Wraz z pojawieniem się na rynku preparatów z synefryną zaczęły pojawiać się też doniesienia wskazujące, że podobnie jak efedryna, mogą one stanowić zagrożenie dla zdrowia. Również w literaturze można znaleźć szereg doniesień dotyczących negatywnych skutków spożywania preparatów odchudzających wolnych od efedryny, ale zawierających synefrynę. W jednym z badań naukowcy wykazali, że spożywanie 900 mg ekstraktu standaryzowanego na 6% synefryny w postaci suplementu diety może powodować wzrost ciśnienia krwi i częstości akcji serca już po kilku godzinach od spożycia pojedynczej dawki [1]. Znany jest również przypadek 55-letniej kobiety, u której stwierdzono zawał mięśnia sercowego, a która w ciągu roku poprzedzającego zdarzenie przyjmowała preparat odchudzający zawierający 300 mg pomarańczy gorzkiej [2].

Czy synefryna jest zatem bezpieczna? Według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), dana substancja może być uważana za bezpieczną, jeśli jest tradycyjnie stosowana przez dużą populację na przestrzeni wielu lat i nie obserwuje się żadnych szkodliwych objawów, a wielkość jej spożycia pozostaje bez zmian. W przypadku owocu pomarańczy gorzkiej, będącego źródłem synefryny, warunki te nie do końca są spełnione, ponieważ jego wielkość spożycia w ostatnich latach zdecydowanie się zwiększyła. Zmieniło się też przeznaczenie produktów zawierających synefrynę.

Suplementy z synefryną - z internetu czy z apteki?

Póki co wykorzystywanie synefryny i ekstraktu z owoców gorzkiej pomarańczy w suplementach diety jest dozwolone i szeroko stosowane. Również w Polskich aptekach można spotkać kilka preparatów wspomagających odchudzanie z synefryną. Znacznie więcej suplementów diety zawierających synefrynę dostępnych jest jednak w najróżniejszych sklepach internetowych oraz przybytkach z odżywkami dla sportowców. Warto jednak zachować w ich przypadku ostrożność. Opublikowany niedawno raport Najwyższej Izby Kontroli wskazał, że suplementy diety wspomagające odchudzanie, które dostępne są wyłącznie w sprzedaży internetowej, najczęściej z wszystkich tego typu produktów wykazują niezgodność składu z deklaracją producenta. Są też najczęściej fałszowane przez dodawanie do nich niedozwolonych i niebezpiecznych substancji. W tym kontekście preparaty dostępne w aptekach (szczególnie producentów stosujących podwyższone standardy wytwarzania) wydają się bezpieczniejszym rozwiązaniem.

Jaka jest bezpieczna dawka synefryny?

Według berlińskiego Instytutu Oceny Ryzyka przeciętne spożycie synefryny wraz z dietą nie przekracza 6,7 miligramów. Jedynie osoby, które spożywają wyjątkowo duże ilości cytrusów, soków pomarańczowych oraz dżemów cytrusowych mogą je zwiększyć nawet do 25,7 miligramów dziennie. Uznaje się, że niebezpieczne jest przekroczenie 27 miligramów synefryny dziennie [3]. Większość preparatów dostępnych w aptekach zawiera ekstrakt z owoców gorzkiej pomarańczy standaryzowany na 6% zawartości synefryny – informacja ta jest o tyle istotna, iż producenci suplementów diety zawierających ten ekstrakt nie podają zawartości synefryny.

Przykłady preparatów zawierających synefrynę, dostępnych w polskich aptekach