DAKTYLE (suszone i świeże) - właściwości odżywcze. Jakie witaminy zawierają daktyle?
Daktyle to owoce, których właściwości odżywcze docenią szczególnie sportowcy. Daktyle, zarówno te suszone, jak i surowe, są skarbnicą cukrów prostych, będących źródłem energii podczas intensywnego wysiłku, a ponadto uzupełnią niedobór glikogenu oraz potasu w organizmie. Poza tym daktyle zapobiegną miażdżycy, złagodzą objawy menopauzy i pomogą uporać się z zaparciami. Sprawdź, jakie jeszcze właściwości mają daktyle oraz w jakie witaminy i minerały są bogate.
Spis treści
- Daktyle uchronią przed miażdżycą, zakrzepami i nadciśnieniem
- Dlaczego warto jeść daktyle?
- Daktyle na zaparcia i nie tylko
- Daktyle a cukrzyca
- Daktyle dla sportowców
- Daktyle ukoją nerwy
Daktyle to owoce daktylowca - najstarszego, bo uprawianego od czasów prehistorycznych, owocowego drzewa na świecie. Obecnie daktylowce uprawia się głównie w południowo-zachodniej Azji, północnej Afryce i na południu USA. Dojrzałe drzewo osiąga nawet 40 metrów i posiada 40 gron owocowych (w każdym około 30 daktyli). Ich właściwości odżywcze doceniają zwłaszcza mieszkańcy krajów arabskich którzy, nazywają je "chlebem życia", a rodzącą je palmę (Phoenix dactylifera) "drzewem życia". Nic dziwnego - daktyle, zarówno te suszone, jak i świeże, są bogate w błonnik, liczne witaminy (zwłaszcza w witaminę B3), związki mineralne (szczególnie potas), a także przeciwutleniacze i salicylany, które działają jak aspiryna.
Polecamy: Syrop daktylowy - właściwości. Zdrowy zamiennik cukru
Jak jednak wynika z danych USDA National Nutrient Database, zwartość poszczególnych składników odżywczych w daktylach jest różna w zależności od ich odmiany. Na przykład najpopularniejsza odmiana daktyli - Deglet Noor - zawiera trochę (0,4 mg/100 g) witaminy C i niewiele więcej witaminy A (10 IU). Z kolei odmiana Medjool wcale nie zawiera witaminy C, za to nadrabia sporą zwartością witaminy A (149 IU) i witamina B6 (0,249 mg/100 g). Ponadto odmiana Medjool posiada więcej wapnia (64 mg/100 g) i magnezu (54 mg/100 g) niż odmiana Deglet Noor (odpowiednio 39 mg/100 g i 43 mg/100 g), jednak zawiera mniej kwasu foliowego (15 µg/100 g).
Daktyle uchronią przed miażdżycą, zakrzepami i nadciśnieniem
Daktyle chronią przed odkładaniem się złogów cholesterolu na ściankach naczyń krwionośnych, przekonują naukowcy z ośrodka medycznego im. Majmonidesa (hebr. Rambam) i Instytutu Technologii Technion w Hajfie, których wyniki badań zostały opublikowane w dzienniku "Jerusalem Post". Daktyle poprawiają profil lipidowy (cholesterolu), a co za tym idzie - zapobiegają powstawaniu miażdżycy. Tym samym mogą znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, m.in. choroby wieńcowej, zawału serca czy udaru mózgu.
Ponadto daktyle posiadają właściwości przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. Wszystko dzięki zawartości naturalnych salicylanów, które działają jak aspiryna, jednak w przeciwieństwie do niej nie podrażniają żołądka.
Z kolei wysoka zawartość potasu w daktylach pozwoli utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi i uchroni przed nadciśnieniem tętniczym. Najbardziej znana odmiana daktyli - Deglet Noor - zawiera aż 656 mg tego pierwiastka w 100 g. Nieznacznie więcej, bo 696 mg potasu/100 g zawiera inna, równie dobrze znana odmiana Medjool.
Wartości odżywcze świeżych daktyli (w 100 g). Odmiana Deglet Noor/MedjoolWartość energetyczna - 282/277 kcalBiałko ogółem - 2,45/1,81 gTłuszcz - 0,39/0,15 gWęglowodany - 75,03 g (w tym cukry proste 63,35)/ 74,97 g (w tym cukry proste 66,47)Błonnik - 8/6,7 gWitaminyWitamina C – 0,4/0 mgTiamina – 0,052/0,050 mgRyboflawina – 0,066/0,060 mgNiacyna - 1,274/1,610 mgWitamina B6 - 0,165/0,249 mgKwas foliowy - 19/15 µgWitamina A – 10/149 IUWitamina E – 0,05/0 mgWitamina K - 2,7/2,7 µgMinerałyWapń – 39/64 mgŻelazo - 1,02/0,90 mg Magnez - 43/54 mgFosfor - 62/62 mg Potas - 656/696 mgSód – 2/1 mg Cynk - 0,29/0,44 mgŹródło danych: USDA National Nutrient Database
Suszone daktyle mają podobne wartości odżywcze. Wyjątek stanowi zawartość błonnika, którego jest nieznacznie więcej (około 8, 7 g/100 g) niż w owocach surowych.
Dlaczego warto jeść daktyle?
Uważaj na konserwanty w suszonych daktylach
Daktyle mogą mieć w swoim składzie benzoesan sodu (E 211) lub kwas benzoesowy (E 210), sorbinian potasu (E 202) i sorbinian sodu (E 201) - są to konserwanty, które dodaje się, aby zabezpieczyć owoce przed rozwojem pleśni podczas transportu i przechowywania.
Ponadto w przypadku suszonych daktyli stosuje się gazowanie dwutlenkiem siarki (E 220). Dzięki temu daktyle mają piękną, apetyczną, miodobrązową barwę. Ponadto konserwowane daktyle wydzielają charakterystyczną kwaskową woń, która jest wynikiem zastosowania siarczanów.
W związku z tym lepiej kupować daktyle ekologiczne, które nie zawierają ww. konserwantów.
Daktyle na zaparcia i nie tylko
Daktyle są skarbnicą błonnika, dzięki czemu przyspieszają perystaltykę jelit, co jest pożądane przy zaparciach. Owoce można zjeść prosto z opakowania, ugotować z nich kompot lub dodać do różnych potraw.
W związku z tym, że daktyle wykazują działanie alkalizujące (zobojętniające kwasy), powinny się znaleźć w diecie osób, których organizm jest zakwaszony.
Jednak przy problemach z wypróżnianiem najlepiej sięgnąć po suszone daktyle, które zawierają więcej (choć nieznacznie, bo 8,7 g/100 g) błonnika pokarmowego niż świeże owoce.
Daktyle powinny się znaleźć także w diecie osób cierpiących na nadkwasotę, gdyż wykazują właściwości alkalizujące (zobojętniające kwasy). Po ich zjedzeniu pH soku żołądkowego będzie bardziej zasadowe, co w konsekwencji doprowadzi do zmniejszenia dolegliwości związanych z nadkwaśnością.
Ponadto suszone daktyle są polecane w diecie osób zmagających się z zespołem jelita drażliwego. Owoce te są źródłem tryptofanu – aminokwasu biorącego udział w metabolizmie serotoniny, której zmniejszona ilość wpływa na nasilenie objawów w zespole jelita drażliwego.
Gdzie kupić świeże i suszone daktyle?
W Polsce najbardziej popularne są daktyle suszone drylowane, które można dostać niemalże w każdym sklepie spożywczym. Ich cena za 100 g to około 3 zł. Warto wiedzieć, że skórka ususzonego daktyla powinna być błyszcząca i pozbawiona jakichkolwiek uszkodzeń. Tylko taki owoc jest wartościowy. Z kolei w sklepach internetowych można kupić świeże daktyle - za około 600 g trzeba zapłacić około 20 zł. Daktyle, które są dostępne w Polsce, pochodzą głównie z Iranu, Tunezji i Egiptu.
Daktyle - zastosowanie w kuchni
Daktyle stosuje się do produkcji mąki (z której po dodaniu mąki jęczmiennej wypieka się tzw. chleb pustyni), miodu palmowego, przetworów, np. dżemów (zwłaszcza z odmiany Zabidi), jako dodatek do wypieków czy musli. Wykorzystuje się je również jako składnik dań typu curry. Można je także nadziać farszem (np. boczkiem) lub podawać z serami. Ponadto daktyle doskonale zastępują słodycze. Z kolei syrop z daktyli to doskonały zamiennik cukru (np. do herbaty i kawy).
Daktyle a cukrzyca
Suszone daktyle są bardzo słodkie i przyczyniają się do wzrostu poziomu cukru we krwi, dlatego osoby chore na cukrzycę powinny wyeliminować daktyle z diety, których indeks glikemiczny jest wysoki (IG=103).
Daktyle - przeciwwskazania. Kto nie powinien jeść daktyli?
Poza chorującymi na cukrzycę, daktyli nie powinny jeść osoby zmagające się z nieżytem żołądka oraz z kolką żołądkową. Daktyli nie poleca się także osobom cierpiącym na wzdęcia, gdyż mogą je potęgować. Ponadto daktyle, podobnie jak figi i rodzynki, zawierają białka mające w składzie tyraminę, która wywołuje bóle głowy. W związku z tym nie powinny po nie sięgać osoby cierpiące na migrenę, gdyż mogą zaostrzać jej objawy.
Daktyle dla sportowców
Daktyle, z uwagi na bogactwo cukrów prostych, są dobrym źródłem energii, co jest wykorzystywane przez sportowców. Ponadto daktyle doskonale uzupełnią niedobór glikogenu w mięśniach i potasu (jednego z elektrolitów), co jest szczególnie ważne przy długotrwałym wysiłku.
Daktyle ukoją nerwy
Daktyle są źródłem witamin z grupy B, które wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Poza tym suszone daktyle zawierają taurynę – dobry środek nasenny, który ma działanie antydepresyjne. W związku z tym powinny po nie sięgać osoby żyjące w stresie, wyczerpane psychicznie i cierpiące na bezsenność.
Daktyle - istnieją różne odmiany
Istnieje wiele różnych odmian daktyli, które są przyporządkowane do trzech grup: twardych (o dużej zawartości skrobi), półtwardych (pośrednich miedzy daktylami miękkimi i twardymi) i miękkich (po wyciśnięciu których uzyskuje się sok zwany "miodem daktylowym").
Przedstawicielem tej pierwszej grupy są daktyle o odmianie Thoory, nazywane "daktylowym chlebem" (gdyż są podstawą wyżywienia koczowniczych plemion). Są one mocno wysuszone i mają twardą skórkę.
Z kolei do daktyli półtwardych należą m.in. odmiany Dayri, Zahdi oraz najpopularniejsza i jedna z najlepszych odmian, czyli Deglet Noor, która jest nazywana "królową wszystkich daktyli" lub, ze względu na jasnobursztynowy kolor, „daktylami światła". Odmiana ta ma delikatny smak i aromat.
Natomiast do miękkich daktyli zalicza się inną popularną odmianę - Medjool, która jest nazywana "Cadillakiem" wśród daktyli, m.in. ze względu na wielkość (są to jedne z największych daktyli). Odznacza się ona delikatną, cienką skórką oraz soczystym miąższem. Inne odmiany należące do tej grupy to Barhee, Halawy, Khadrawy, Bhari (ich nazwa pochodzi od wiatru, któremu owoce te zawdzięczają swój aromat) oraz Hdlawy, która jest suszona już na drzewach i dosuszana w suszarniach.
