Karczochy: właściwości zdrowotne. Jak przyrządzić karczochy?
Karczochy mają liczne właściwości i wartości odżywcze, dlatego warto włączyć je do diety. Karczochy bardzo się ceni ze względu na zawartość cynaryny i inuliny, czyli substancji, które poprawiają funkcjonowanie układu trawiennego i stymulują procesy metaboliczne. W związku z tym karczochy stanowią jeden z lepszych, naturalnych preparatów na odchudzanie. Jednak to niejedyne prozdrowotne właściwości tego warzywa. Sprawdź, jakie jeszcze właściwości lecznicze i odżywcze posiadają karczochy oraz jak je jeść!
Spis treści
- Karczochy: co to?
- Karczochy: właściwości lecznicze cynaryny
- Karczochy: właściwości przeciwnowotworowe
- Karczochy a cukrzyca
- Karczochy a odchudzanie
- Karczochy: wyciąg z karczochów na trądzik
- Karczochy jako suplementy diety
Karczochy: co to?
Karczochy to warzywo, które ma liczne właściwości i wartości odżywcze. Docenili je jako piewsi mieszkańcy basenu Morza Śródziemnego, skąd karczochy pochodzą.
Karczochy już w starożytności były lekiem na niestrawność, zaburzenia wątrobowe i nerkowe. Dopiero w XX wieku włoscy naukowcy odkryli związek, który w główniej mierze odpowiada za prozdrowotne właściwości karczochów. Jest nim cynaryna.
Karczochy: właściwości lecznicze cynaryny
Karczoch jest naturalnym lekiem hipolipemicznym, który zmniejsza stężenie lipidów w surowicy krwi. Pomaga on utrzymać właściwe stężenie cholesterolu w organizmie, a tym samym wspomaga leczenie lub zapobiega powstawaniu zmian miażdżycowych.
Według naukowców za obniżanie stężenia trójglicerydów i cholesterolu we krwi odpowiada cynaryna, główna substancja czynna karczochów. Cynaryna hamuje syntezę cholesterolu w wątrobie, przyspiesza proces usuwania trójglicerydów i cholesterolu wraz z żółcią oraz nasila proces przemiany cholesterolu do kwasów żółciowych. Tym samym cynaryna potrafi obniżyć poziom cholesterolu nawet o 60 procent.
W spisie roślin leczniczych cynarynę z karczochów nazywa się:
- cholekineticum – lek żółciopędny, stymulujący opróżnianie pęcherzyka żółciowego z kamieni żółciowych, które są zbudowane z cholesterolu;
- cholereticum - lek żółciotwórczy, stymulujący do wytwarzania żółci w wątrobie
Ekstrakt z liści lub korzeni karczochów przyczynia się do regeneracji wątroby, poprawia jej ukrwienie oraz wspomaga proces usuwania toksyn z organizmu. Ponadto cynaryna wspomaga leczenie schorzeń układu pokarmowego, w tym zaburzeń trawienia i zespołu jelita drażliwego.
UWAGA! Karczochów powinny unikać osoby, które cierpią na kamicę moczanową.
Karczochy: kalorie, wartości odżywcze (w 100 g) surowych/gotowanych
Wartość energetyczna - 47/53 kcal
- Białko ogółem - 3.27/2.89 g
- Tłuszcz - 0.15/0.34 g
- Węglowodany - 10.51/11.95 g (w tym cukry proste 0.99/0.99 g )
- Błonnik - 5.4/5.7 g
Witaminy
- Witamina C - 11.7/7.4 mg
- Tiamina – 0.072/0.050 mg
- Ryboflawina – 0.066/0.089 mg
- Niacyna - 1.046/1.110 mg
- Witamina B6 - 0.116/0.081 mg
- Kwas foliowy - 68/89 µgWitamina A – 13/13 IU
- Witamina E – 0.19/0.19 mg
- Witamina K - 14.8/14.8 µg
Minerały
- Wapń – 44/21 mg
- Żelazo - 1.28/0.61 mg
- Magnez - 60/42 mg
- Fosfor - 90/73 mg
- Potas - 370/286 mg
- Sód – 94/60 mg
- Cynk - 0.49/0.40 mg
Kwasy tłuszczowe
- nasycone - 0.036/0.079 g
- jednonienasycone - 0.005/0.011 g
- wielonienasycone - 0.064/0.145 g
Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference
Przeczytaj także: Sok z karczocha - właściwości, zastosowanie. Świetny dla wątroby!
Karczochy: właściwości przeciwnowotworowe
Karczoch posiada wiele antyoksydantów, które stanowią barierę dla wolnych rodników.
- kwercetynę,
- rutynę,
- antocyjany,
- kwas galusowy,
- luteolinę,
- kwas kawowy,
- kwas chlorogenowy,
- sylimarynę,
- cynarynę.
Ze względu na ich zawartość karczochy nie tylko opóźniają proces starzenia, lecz także hamują produkcję komórek nowotworowych.
Karczochy a cukrzyca
Zawarta w karczochach inulina pomaga zachować prawidłowy poziom cukru we krwi, w związku z tym karczochy są wskazane dla chorych na cukrzycę. Z kolei kwas chlorogenowy zwiększa tolerancję glukozy i obniża wchłanianie cukrów w przewodzie pokarmowym. Indeks glikemiczny karczochów jest bardzo niski i wynosi 18.
Karczochy a odchudzanie
Wartość energetyczna karczochów w 100 g wynosi tylko 47 kcal. To dzięki niskiej kaloryczności, niskiemu stężeniu tłuszczu i wysokiej zawartości błonnika pokarmowego karczochy są polecane przez dietetyków jako warzywo wspierające odchudzanie. Jednak te zdrowe warzywa są najbardziej cenione ze względu na zawartość aż czterech substancji odchudzających:
- Cynaryna jest polecana osobom zmagającym się ze schorzeniami układu pokarmowego, częstymi zaparciami i spowolnionym metabolizmem. Cynaryna usprawnia proces trawienia oraz kontroluje hormony odpowiedzialne za regulację poziomu cukru we krwi i przyspiesza metabolizm lipidów w organizmie, wspierając w ten sposób osoby zmagające się ze zbędnymi kilogramami.
- Inulina posiada właściwości podobne do błonnika, ponieważ ma zdolność wiązania dużych ilości wody i pęcznienia pod jej wpływem w żołądku. W ten sposób na długi czas daje uczucie sytości i zapobiega napadom wilczego głodu. Ponadto inulina jest prebiotykiem, który jest pożywką dla pożytecznych bakterii jelitowych, korzystnie wpływających na system immunologiczny jelita.
- Kwas chlorogenowy jest antyoksydantem występującym w tkankach roślinnych. Zmniejsza on absorpcję cukrów w przewodzie pokarmowym, a tym samym zmusza organizm do korzystania ze zgromadzonych wcześniej zapasów węglowodanów i tłuszczów.
- Niacyna, znana także jako witamina B3 i PP, bierze udział w procesie przemiany węglowodanów, kwasów tłuszczowych, m.in. hamuje rozpad tłuszczów w tkance tłuszczowej i przyspiesza metabolizm. Karczoch jest jednym z bogatszych źródeł niacyny wśród warzyw.
Jak gotować i jak jeść karczochy?
Karczochy to jedno z najbardziej popularnych warzyw we Włoszech. Coraz częściej pojawia się również w polskich sklepach, jednak niewiele osób wie, jak je przyrządzić. Podpowiadamy krok po roku:
- Trzymając kwiat za płatki, odetnij łodygę, która znajduje się nad nasadą.
- Następnie odetnij zewnętrzne, twarde liście oraz przytnij zdrewniałe końcówki liści bocznych.
- Odetnij czubek kwiatostanu na wysokości ok. 1/3 karczocha.
- Na koniec przekrój go na pół i za pomocą nożyka usuń wewnętrzną, "włochatą" część warzywa. Uważaj, aby nie pociąć przy tym „serca” karczocha.
- Oczyszczone warzywo włóż do zimnej wody z sokiem cytrynowym lub zakwaszonej octem dzięki temu nie ściemnieje.
- Potem karczochy zanurz w wodzie, pamiętając, że na jednego karczocha przypada przynajmniej 1 litr wody.
- Gotuj je w lekko osolonej wodzie z dodatkiem kilku kropel soku z cytryny do momentu, aż staną się miękkie (ok. 35–40 minut).
- Ugotowanego karczocha możesz podawać np. z sosem winegret.
Karczochy: wyciąg z karczochów na trądzik
Cynaryna wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dlatego wyciąg z liści karczocha znajduje się w składzie niektórych kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry trądzikowej.
Z kolei bogactwo witamin z grupy B zapobiega powstawaniu objawów łojotokowego zapalenia skóry. Wyciąg z karczocha jest także używany w celu leczenia niektórych schorzeń dermatologicznych, np. łuszczycy, egzemy czy pokrzywki.
Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!
Przeczytaj także: Szparagi - właściwości i wartości odżywcze
Karczochy jako suplementy diety
Obecnie w polskich aptekach są dostępne preparaty zawierające wyciąg z liści karczocha. Tego typu suplementy diety głównie wspomagają funkcjonowanie układu pokarmowego. Stymulują wytwarzanie żółci przez wątrobę, a tym samym wspomagają proces usuwania szkodliwych produktów przemiany materii, a także pomagają utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu we krwi.
Jedna tabletka zawiera średnio 20 mg cynaryny, dzięki czemu wyciąg z karczocha przyspiesza metabolizm lipidów w organizmie i przyczynia się do szybszego usuwania zbędnych substancji z organizmu, a tym samym wspomaga proces odchudzania.
Polecany artykuł: