Badania dla biegaczy: badania dla osób początkujących i startujących w zawodach biegowych

Biegacze powinni wykonywać badania lekarskie co najmniej 2 razy w roku, maratończycy przygotowujący się do zawodów – nawet co kilka tygodni. Badania dla biegaczy pozwalają dowiedzieć się między innymi, czy nasze serce i układ krążenia funkcjonują prawidłowo oraz sprawdzić, jak wysiłek wpływa na nasz organizm. Wymagane są także przez organizatorów maratonów i półmaratonów. Sprawdź, jakie badania wykonać przed starem w zawodach oraz przed rozpoczęciem treningów biegowych.

Spis treści

1. Podstawowe badania dla biegaczy
2. Badania krwi dla biegaczy
3. EKG i badanie moczu

Badania dla biegaczy to pakiet badań lekarskich, które każda trenująca osoba powinna wykonywać co 3-4 miesiące. Są ważne szczególnie w przypadku początkujących biegaczy, którzy dotąd nie uprawiali żadnego sportu i chcą rozpocząć treningi - wykonując odpowiednie badania mogą oni sprawdzić, czy nie mają przeciwwskazań do biegania. Przejście od siedzącego trybu życia do treningów 3 razy w tygodniu to duża zmiana dla organizmu – podczas wysiłku mogą dać o sobie znać schorzenia, które dotąd nie zdradzały żadnych objawów. Ważne, aby w porę je zdiagnozować i uniknąć nagłego pogorszenia stanu zdrowia.

Podstawowe badania lekarskie należy wykonać również przed startem w zawodach biegowych. Organizatorzy biegów długodystansowych zazwyczaj wymagają od zawodników posiadania zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do startu. Takie zaświadczenie może wydać lekarz rodzinny lub sportowy na podstawie pozytywnych wyników badań krwi, moczu i EKG.

Podstawowe badania dla biegaczy

Pakiet podstawowych badań dla biegaczy zarówno początkujących, jak i zaawansowanych, składa się z:

• badania krwi (m.in. morfologia krwi obwodowej, żelazo, cholesterol, glukoza, próby wątrobowe, sód, magnez, potas);
• badania ogólnego moczu;
• EKG spoczynkowego.

Nie wystarczy badać się tylko przed rozpoczęciem treningów lub udziałem w zawodach. Osoby narażone na niedobory oraz biegacze w trakcie intensywnych przygotowań do maratonu powinni wykonywać badania nawet co dwa tygodnie – dotyczy to przede wszystkim morfologii. Amatorzy mogą odwiedzać lekarza 2-4 razy do roku. Najbardziej wiarygodne wyniki dają badania przeprowadzane w okresach przejściowych, tj. wtedy, gdy biegamy rzadziej lub w ogóle (intensywny wysiłek ma wpływ na zmiany w stężeniach poszczególnych substancji). Z tego powodu warto badać się w okresie roztrenowania.

Czytaj też: Badanie krwi - jak się do niego przygotować

Badania krwi dla biegaczy

Wśród parametrów krwi, które są szczególnie istotne dla osób początkujących jak i regularnie biegających, jest morfologia, czyli badanie jakości i ilości elementów morfotycznych występujących w osoczu. Najważniejsze to:

• hematokryt, czyli stosunek czerwonych krwinek do objętości krwi. Ich niedobór u osób nie uprawiających regularnie sportów wskazuje na anemię, natomiast u biegaczy może oznaczać szczególny rodzaj tzw. anemii sportowej. Jest to naturalne zjawisko i oznacza, że organizm przystosował się do stałego wysiłku poprzez rozrzedzenie krwi (stąd maleje stosunek erytrocytów do objętości osocza)
• hemoglobina i erytrocyty – odpowiedzialne za transport tlenu. Ich niski poziom u osób o przeciętnej kondycji także może wskazywać na anemię. Podwyższone wartości hemoglobiny i erytrocytów to częste zjawisko u intensywnie trenujących biegaczy. Oprócz morfologii, lekarz powinien wystawić skierowanie na badanie stężenia:
• żelazo – ważne, aby przed rozpoczęciem treningów jego poziom był w normie, natomiast u zaawansowanych biegaczy był wysoki. Żelazo bierze udział w tworzeniu hemoglobiny, która transportuje tlen, a więc ma duże przełożenie na efektywność treningu i prawidłowe funkcjonowanie organizmu w trakcie wysiłku.
• cholesterol – podwyższony cholesterol to objaw, którego nie należy lekceważyć. Jeśli jego stężenie jest znacznie powyżej normy, zwiększa się ryzyko wystąpienia zawału. Niewielkie podwyższenie złego cholesterolu może zostać obniżone dzięki regularnemu bieganiu.
• glukoza – odbiegający od normy poziom glukozy może wskazywać na cukrzycę. Choć bieganie jest polecane w profilaktyce cukrzycy, chorzy cierpiący na tę chorobę powinni skonsultować się z lekarzem i ustalić razem z nim optymalny poziom wysiłku.
• próby wątrobowe – wyniki enzymów wątrobowych odbiegające od normy także są wskazaniem do uzgodnienia możliwego poziomu aktywności fizycznej ze swoim lekarzem.
• sód – pierwiastek ten ma duże znaczenie w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu oraz zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego. Niedobory tego składnika zdarzają się dziś rzadko, natomiast u sportowców mogą występować przejściowo – wówczas można uzupełnić niedobór pijąc napoje zawierające sole mineralne i elektrolity.
• magnez – to najważniejszy minerał z punktu widzenia sportowców, ponieważ bierze udział w procesach przewodzenia impulsów nerwowych do mięśni. Niedobór magnezu może mieć wpływ na zmniejszenie efektów treningu, powodować skurcze i zaburzać pracę układu mięśniowego.
• potas – podobnie jak magnez, odgrywa ważną rolę w przekazywaniu impulsów nerwowych, odpowiada też za inicjowanie skurczów mięśni. Przy częstych, wyczerpujących treningach trzeba często kontrolować jego stężenie we krwi.

Czytaj też: MORFOLOGIA KRWI - jak odczytać wynik?

EKG i badanie moczu

U intensywnie trenujących biegaczy w moczu może się pojawić śladowa ilość białka, co w przypadku sportowców nie jest powodem do niepokoju. Jednak u osób, które dotąd nie ćwiczyły intensywnie, badanie moczu nie powinno wykazać żadnych zmian.

Czytaj też: ANALIZA ogólna MOCZU - jak interpretować wyniki badań moczu

EKG spoczynkowe pozwala określić rytm i częstość bicia serca, uchwycić ewentualne zmiany w jego budowie oraz nieprawidłowości w pracy mięśnia sercowego. Do najczęstszych należą: zaburzenia rytmu serca, nieprawidłowe ukrwienie, zmiany wywołane np. przebytym zawałem. Podstawowe badanie EKG może pomóc wykryć utajoną wadę mięśnia sercowego i zapobiec wystąpieniu poważnych schorzeń, włącznie z zawałem wywołanym zbyt dużym wysiłkiem.