Por - właściwości i wartości odżywcze
Por to warzywo, które - ze względu na swoje właściwości lecznicze - znalazło zastosowanie nie tylko w kuchni, lecz także w medycynie naturalnej. Współczesna fitoterapia poleca stosowanie pora na anemię, bóle reumatyczne, a także - w postaci syropu - na kaszel u dzieci. Jednak nie wszyscy mogą się przekonać o prozdrowotnym działaniu pora. Sprawdź, jakie jeszcze właściwości odżywcze ma por i jakie są przeciwwskazania do jego stosowania.
Spis treści
- Właściwości lecznicze pora
- Przepis na syrop z pora
- Przepis na sok z pora
- Wartości odżywcze pora (w 100 g)
- Por a ciąża
- Por a karmienie piersią
- Por w diecie niemowlaka
- Por w diecie oczyszczającej i zasadowej
- Por - zastosowanie w kuchni. Jak kroić i przygotować pora?
- Por - przeciwwskazania
Właściwości lecznicze pora doceniono już w starożytności. To pochodzące z Bliskiego Wschodu warzywo podobno spożywał cesarz Neron, wierząc, że wywiera pozytywny wpływ na struny głosowe. Do Polski pory zostały sprowadzone przez urodzoną we Włoszech królową Bonę. Uwielbiała ona rodzimą kuchnię i po przeprowadzce do Polski zaczęła sprowadzać z Italii liczne warzywa - w tym pora. Szybko znalazł on zastosowanie w polskiej medycynie ludowej, w której używano okładów z liści pora przy leczeniu artretyzmu i reumatyzmu, a także odkażaniu i przyspieszaniu gojenia ran.
Właściwości lecznicze pora
Por na bóle reumatyczne
Współczesna fitoterapia poleca stosowanie miazgi z liści pora w postaci okładów przy chorobach reumatycznych. Powoduje ona rozszerzenie podskórnych naczyń krwionośnych, lepsze ukrwienie tkanek oraz zmniejszenie lub zniesienie bólu.
Białą część pora należy rozetrzeć na tarce o bardzo drobnych oczkach. Otrzymaną miazgę należy rozsmarować na gazie lub innej tkaninie i przyłożyć do miejsca objętego bólem reumatycznym.
Por na niedokrwistość
Por - ze względu na zawartość żelaza (2.10 mg/100 g) - jest polecany w diecie przy anemii.
Por dostarcza więcej żelaza niż buraki (0,80 mg/100 g) i prawie tyle samo żelaza co botwina (2.57 mg/100 g), a więc warzywa, które powszechnie są uznawane za niezastąpione źródło tego pierwiastka.
Wchłanianie żelaza wspomaga witamina C, dlatego przy anemii warto sięgnąć po sałatkę z porem skropioną sokiem z cytryny.
Syrop lub sok z pora na kaszel
Syrop lub sok z pora sprawdzi się w zwalczaniu nieżytów górnych dróg oddechowych, ponieważ:
- zwiększa wytwarzanie śluzu,
- przywraca samoistne ruchy nabłonka rzęskowego,
- a tym samym działa wykrztuśnie.
Poza tym - dzięki zawartości związków siarki - hamuje rozwój bakterii.
W związku z tym w przypadku uporczywego kaszlu można sięgnąć po sok lub syrop na kaszel z pora, który można stosować także u dzieci.
Przepis na syrop z pora
Rozetrzyj białą część pora na tarce o drobnych oczkach i wymieszaj z taką samą ilością miodu. Zagotuj i przecedź zawartość przez drobne sitko.
Dorosłym zaleca się pić syrop z pora 3-5 razy dziennie po jednej łyżce stołowej. Dzieciom można podawać po 1 łyżeczce od herbaty raz dziennie.
Przepis na sok z pora
Pokrój w plastry białą część pora. Układaj je w słoiku warstwami, pamiętając, aby każdą z nich posypać cukrem lub polać miodem. Zakręć słoik i odstaw w ciepłe miejsce na 24 godziny.
Dorośli mogą pić sok 2-4 razy dziennie po jednej łyżce stołowej. Dzieciom można podawać po 1 łyżeczce od herbaty raz dziennie.
Wartości odżywcze pora (w 100 g)
Wartość energetyczna | 61 kcal |
Białko ogółem | 1.50 g |
Tłuszcz | 0.30 g |
Węglowodany | 14.15 g (w tym cukry proste 3.90) |
Błonnik | 1.8 g |
Witaminy | |
Witamina C | 12.0 mg |
Tiamina | 0.060 mg |
Ryboflawina | 0.030 mg |
Niacyna | 0.400 mg |
Witamina B6 | 0.233 mg |
Kwas foliowy | 64 µg |
Witamina A | 1667 IU |
Witamina E | 0.92 mg |
Witamina K | 47.0 µg |
Minerały | |
Wapń | 59 mg |
Żelazo | 2.10 mg |
Magnez | 28 mg |
Fosfor | 35 mg |
Potas | 180 mg |
Sód | 20 mg |
Cynk | 0.12 mg |
Kwasy tłuszczowe | |
nasycone | 0.040 g |
jednonienasycone | 0.004 g |
wielonienasycone | 0.166 g |
Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference
Por a ciąża
Por, a także cebula, czosnek oraz kawa i herbata, nie są zalecane w ciąży, ponieważ mogą sprzyjać powstawaniu zgagi i wzdęć - częstej dolegliwości, z jaką zmaga się przyszła mama.
Rosnące dziecko zabiera bowiem coraz więcej miejsca w jamie brzusznej, co powoduje nacisk na narządy układu pokarmowego. Często objawia się to właśnie zgagą, odbijaniem się i wzdęciami.
Por a karmienie piersią
Por nie jest warzywem zalecanym podczas karmieniu piersią, podobnie jak warzywa kapustne, strączkowe, cebula i czosnek. Powszechnie uważa się, że smak pora przenika do mleka i dziecko może odmówić ssania piersi.
Por w diecie niemowlaka
Pora, podobnie jak spokrewniony z nim czosnek, można wprowadzić do diety dziecka dopiero około 10. miesiąca życia.
Ze względu na specyficzny i ostry smak, a także możliwość wywołania zgagi i wzdęć, należy zacząć od małych ilości.
Najlepiej podawać dziecku ugotowanego pora, ponieważ warzywo po obróbce termicznej ma łagodniejszy smak, i jako jeden ze składników potrawy.
Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!
Por to jeden z lepszych prebiotyków
Por jest źródłem inuliny - naturalnego prebiotyku, który przyczynia się do wzrostu pożytecznych bakterii jelitowych, takich jak Lactobaccillus czy Bifidobacterium, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Inulina ma także inne właściwości - m.in. obniża poziom glukozy i cholesterolu we krwi, a także ułatwia przyswajanie składników mineralnych. Warto wiedzieć, że inulinę można znaleźć także m.in. w bananach, cebuli, cykorii, karczochach, szparagach.
Por w diecie oczyszczającej i zasadowej
Por ma działanie moczopędne i oczyszczające – sprzyja usuwaniu zalegającej wody w organizmie. Por wykazuje też działanie zasadotwórcze.
IG pora = 15, w związku z tym bez obaw mogą po niego sięgać osoby chorujące na cukrzycę.
Dzięki temu pomaga uporać się z zakwaszeniem organizmu. Można się o tym przekonać, pijąc odwar z porów. Wystarczy ugotować 6-8 sztuk pora w trzech litrach wody i pić po kilka szklanek odwaru dziennie.
Por - zastosowanie w kuchni. Jak kroić i przygotować pora?
Kupując pora, najlepiej wybierać egzemplarze o ciemnozielonych liściach oraz elastycznej i pozbawionej plamek białej części (cebuli).
Zanim spożyje się pora, należy przeciąć go na pół, oddzielając od siebie cebulę i liście, a następnie opłukać pod bieżącą wodą. Tak przygotowane warzywo należy pokroić na mniejsze części.
Por ma charakterystyczny zapach i wyrazisty smak, który zawdzięcza związkom siarki.
Por najbardziej jest znany jako składnik włoszczyzny, którą tworzy z selerem, marchewką i pietruszką.
Por stanowi doskonały dodatek do różnego rodzaju zup (np. rosołu).
Warto wiedzieć, że w Holandii por uznawany jest za warzywo narodowe i jest jednym ze składników najpopularniejszej holenderskiej zupy z grochu, tzw. erwtensoep.
Gotowany por może być też bazą do tart, zapiekanek i sosów. Aby był bardziej strawny, można go gotować, dusić lub przyprawić ziołami, które poprawiają trawienie, np. bazylią, majerankiem lub tymiankiem.
Surowy dobrze komponuje się z surówkami i sałatami. Przed przygotowaniem można go sparzyć (choć nie jest to obowiązkowe). Wówczas ma mniej intensywny zapach, ale nie jest już tak chrupiący.
Zielone liście wykorzystuje się głównie do celów ozdobnych lub do wywarów. Por można zamrozić – należy go wówczas wcześniej pokroić w plasterki lub słupki. Można go również ususzyć.
Por - przeciwwskazania
Por nie powinien być spożywany przez osoby cierpiące na:
- choroby wątroby,
- wrzody,
- zgagę,
- wzdęcia.
Czytaj też:
- Szalotka (cebula) - właściwości odżywcze i zastosowanie
- Czosnek niedźwiedzi - właściwości i zastosowanie czosnku niedźwiedziego