Podgrzybek – czy jest trujący? Jak rozpoznać i przyrządzić podgrzybki?

Podgrzybek to w większości przypadków grzyb jadalny. Tylko jeden rodzaj podgrzybka jest trujący. Podgrzybek, dzięki swoim walorom smakowym, jest bardzo popularnym i pożądanym grzybem w polskiej kuchni. Podgrzybki marynowane oraz sos z podgrzybków to świetne sezonowe potrawy. Sprawdź, jak wyglądają poszczególne rodzaje podgrzybków, w tym podgrzybek trujący. Wypróbuj także przepisy na pyszne dania z podgrzybkami.

Spis treści

1. Podgrzybek brunatny (Xerocomus badius)
2. Podgrzybek zajączek (Xerocomus sunbtomentosus)
3. Podgrzybek złotawy (Xerocomus chrysenteron)
4. Podgrzybek żeberkowany (Xerocomus spadiceus)
5. Podgrzybek brunatny - gatunki podobne

Podgrzybek to w większości przypadków grzyb jadalny. Tylko jeden rodzaj podgrzybka jest trujący. Najpopularniejszym grzybem jadalnym z rodziny podgrzybków jest podgrzybek brunatny, który jednocześnie jest najbardziej rozpoznawalnym grzybem w Polsce, zaraz bo borowiku sosnowym.

Wyróżnia się także inne rodzaje podgrzybków, np. podgrzybek zajączek, podgrzybek złotawy, podgrzybek żeberkowany. Jednym z nich jest także trujący podgrzybek szatański, którego należy unikać w lesie. Zjedzenie go może skutkować śmiercią.

Natomiast dosyć łatwo go rozpoznać na tle innych grzybów, m. in. przez charakterystyczny kolor i zapach.

Podgrzybek brunatny (Xerocomus badius)

Podgrzybek brunatny występuje w lasach iglastych, rzadziej w liściastych. W Polsce jest to bardzo pospolity grzyb, najbardziej rozpoznawalny - zaraz bo borowiku sosnowym. Największy jego wysyp przypada na okres od czerwca do listopada.

Trzon podgrzybka brunatnego zwyczajnego zazwyczaj osiąga długość do 14 cm oraz szerokość do ok. 4 cm.  Jest twardy i przybiera bardzo różne kształty, zazwyczaj ma formę mniej lub bardziej walcowatą z delikatnie zaostrzoną podstawą. Bywa także wybrzuszony, pogięty, z grubą bulwą. Kapelusz podgrzybka brunatnego ma kolor kasztanowo-brązowy, a jego trzon jest o wiele jaśniejszy. U młodych grzybów poduchowaty, półkolisty, później staje się bardziej płaski. Wysyp zarodników podgrzybka brunatnego ma kolor oliwkowo-zielony. Podgrzybek brunatny ma miąższ:

• białawo-żółty (pod kapeluszem nieco brunatny)
• ścisły (na starość miękki)
• siniejący po przekrojeniu
• o lekko owocowym zapachu
• o łagodnym smaku

Bardzo trudno pomylić tego dobrze rozpoznawalnego grzyba z jakimkolwiek trującym okazem. Podobny do niego jest jednak goryczak żółciowy, który popsuje smak każdej potrawy. Bardzo niedoświadczeni grzybiarze mogą pomylić podgrzybka brunatnego także z borowikiem sosnowym, lecz ta pomyłka nie będzie miała żadnych konsekwencji zdrowotnych.

Jak przyrządzić podgrzybki?

Podgrzybek brunatny to bardzo smaczny grzyb, który można wykorzystać na wiele różnych sposobów. Jednym z nich jest przygotowanie pasty grzybowej.

Podgrzybek brunatny - przepis na pastę z grzybów leśnych

Składniki:

• 1 cebula
• 1 ząbek czosnku
• ok. 700 g podgrzybków brunatnych
• 5 jagód jałowca
• 2 łyżeczki soli
• 4 łyżeczki czerwonego octu winnego
• 4 łyżeczki octu balsamicznego
• 4 łyżeczki miodu wielokwiatowego
• 1 garść suszonych śliwek (bez pestek, niewędzonych)
• 100 ml oleju rzepakowego
• 0,5 łyżeczki pieprzu
• 1 łyżeczka świeżego rozmarynu

Sposób przygotowania:

Dokładnie oczyść grzyby. Następnie pokrój podgrzybki, cebulę, śliwki i czosnek. Olej rozgrzej w garnku, dodaj czosnek, a gdy już się zarumieni i odda swój aromat - wyciągnij go i wyrzuć. Na ten sam olej wrzuć cebulę. Gdy zmięknie dodaj grzyby, śliwki i sól. Całość smaż na wolnym ogniu ok. 20 min. Następnie dodaj do całości ocet balsamiczny, ocet winny i miód. Dalej na wolnym ogniu smaż ok. 40 min. Nie przykrywaj całości, tak aby nadmiar płynu mógł odparować. Na kilka minut przed zdjęciem garnuszka z ognia dodaj resztę składników.

Gorącą masę przełóż do słoików (najlepiej jeśli będą małe, aby pasta po otwarciu nie zdążyła się zepsuć przed spożyciem). Wszystkie szczelnie zakręć i przystąp do pasteryzowania. Pasteryzuj 3 razy po 15 minut w odstępach 24 godzinnych.

Uwaga: Bardzo uważaj, aby podczas duszenia grzybów nie przywarły one do dna. Użyj dobrego rondelka i sprawdzaj, czy ogień nie jest zbyt mocny. Jeśli podgrzybki się przypalą, zepsuje to smak całej potrawy.

CZYTAJ TEŻ:

• Borowik (prawdziwek) - rodzaje. Borowiki jadalne i trujące [LISTA]
• KANIA (grzyb) - jak wygląda, kiedy zbierać? Przepisy na dania z kani
• Gąski to grzyby jadalne. Jak rozpoznać i przyrządzić gąski?

Podgrzybek zajączek (Xerocomus sunbtomentosus)

Podgrzybek zajączek występuje w lasach liściastych i mieszanych. Największy jego wysyp przypada na okres od czerwca do października.

Trzon podgrzybka zajączka zazwyczaj osiąga długość do 10 cm oraz szerokość do ok. 2 cm. Jest podłużnie żeberkowany, cylindryczny z tendencją zwężania i zaostrzania u dołu. W kolorze blado-żółtym, ewentualnie z brązowo-czerwonymi plamkami. Młody podgrzybek zajączek ma kapelusz półkolisty, który wraz z wiekiem staje się poduchowaty z rozpłaszczonym środkiem. Jest suchy, matowy o strukturze filcu. Często przybiera różne odcienie. Bywa żółty lub zielono-żółty z odcieniem brunatnego. Podczas obfitego deszczu szybko pokrywa się pleśnią. Wysyp zarodników podgrzybka zajączka ma kolor brązowo-oliwkowy.

Podgrzybek zajączek ma miąższ:

• bardzo miękki (u młodych grzybów zwarty)
• biało-żółtawy
• delikatnie siniejący po deszczach i po zgnieceniach
• w trzonie włóknisty
• o nieznacznym smaku
• o delikatnym zapachu przypominającym świeże owoce

Podgrzybek zajączek może zostać pomylony z bardzo podobnym do niego podgrzybkiem żeberkowatym. Ten jednak ma brązowo- czerwony kapelusz i siatkowany trzon. Pomyłka ta nie jest niebezpieczna, ponieważ dwa te grzyby są jadalne i bardzo smaczne. Podgrzybek zajączek może być także mylony z podgrzybkiem złotawym. Odróżnia je to, że u podgrzybka zajączka trzon, a miejsca przecięcia miąższu nie barwią się na czerwono.

Czytaj też: Czy możliwa jest uprawa grzybów w ogrodzie?

2,50 zł

KUP TERAZ

Zatrucia grzybami. Jak rozpoznać grzyby trujące - e-poradnik

• jak wyglądają najczęściej występujące w Polsce trujące grzyby
• jak działają zawarte w grzybach substancje toksyczne
• kto w ogóle nie powinien jeść grzybów
• dlaczego nie można łączyć alkoholu z grzybami

Podgrzybek złotawy (Xerocomus chrysenteron)

Występuje prawie na wszystkich typach gleb, w lasach iglastych i liściastych. Jest to bardzo pospolity grzyb w Polsce. Największy jego wysyp przypada na okres od czerwca do listopada.

Trzon podgrzybka złotawego zazwyczaj osiąga długość do 10 cm oraz szerokość do ok. 2 cm.  Przeważnie jest walcowaty i zwężający się ku podstawie, często pogięty. Na swojej żółtej powierzchni przeważnie ma czerwone zabarwienia. Kapelusz u młodych podgrzybków złotawych jest bardzo wypukły, a z czasem staje się rozpłaszczony i bywa, że zapadnięty w środku.  Wysyp zarodników podgrzybka złotawego ma kolor brązowo-oliwkowy.

Podgrzybek złotawy ma miąższ:

• miękki
• biały lub jaskrawożółty (pod kapeluszem delikatnie czerwony)
• błękitniejący po uszkodzeniu
• o łagodnym smaku
• o delikatnym zapachu

Podgrzybek złotawy może być mylony z podgrzybkiem obciętozarodnikowym, który zasadniczo różni się obciętymi zarodnikami z jednej strony.

Podgrzybek złotawy bardzo dobrze komponuje się z warzywami, podduszony na patelni. Warto jednak pamiętać, że zdominuje on ich smak swoim intensywnym aromatem.

Czytaj też:

• Okratek australijski (palce diabła) - czy to jadalny grzyb?
• Złotak wysmukły: nowy grzyb w Polsce. Czy można go jeść?
• Czernidłak - niezwykły grzyb, który leczy cukrzycę i nadciśnienie
• Opieńka miodowa - czy jest jadalna? Dlaczego opieńka świeci w nocy?

To grzyby jadalne czy trujące? [QUIZ]

Pytanie 1 z 10

Ten grzyb to smardz. Czy jest jadalny?

Nie, od razu widać, że jest trujący

Wygląda dziwnie, ale jest jadalny

Następne pytanie

Podgrzybek żeberkowany (Xerocomus spadiceus)

Podgrzybek żeberkowany występuje w lasach iglastych i liściastych. Często w mchu między korzeniami drzew. Przeważnie rośnie grupami. Największy jego wysyp przypada na okres od lipca do października.

Trzon podgrzybka żeberkowanego zazwyczaj osiąga długość do 8 cm oraz szerokość do ok. 2 cm. Mniej więcej ma taką samą grubość po całej swojej długości. U młodych grzybów bywa wybrzuszony na środku. Na bladym, żółtym kolorze trzonu można zauważyć brudno-brunatną siateczkę. Kapelusz ma poduchowaty, później płasko wypukły. Jego brzegi są cienkie, przez co ostre i często zagięte. Wysyp zarodników podgrzybka żeberkowanego ma kolor oliwkowo-brunatny.

Podgrzybek żeberkowany ma miąższ:

• białawy (żółtawy koło rurek i na trzonie)
• nabierający niebieskiej barwy przy zgnieceniach i przecięciach
• łagodny w smaku

Podgrzybek brunatny - gatunki podobne

Młode podgrzybki brunatne można pomylić z goryczakiem żółciowym (Tylopilus felleus, nazywany też podgrzybkiem gorzkim, zajączkiem gorzkim), powszechnie spotykanym w Polsce niejadalnym grzybem, który ma bardzo gorzki smak (po zmieszaniu z grzybami jadalnymi psuje wszelkie walory smakowe potrawy) i może wywołać niedyspozycje żołądkowe. Wątpliwości rozstrzygnąć można więc próbą smakową.

Poza tym trzon goryczaka ma barwę jasnożółtawą i jest pokryty ciemniejszą, brązowawą, wypukłą i wyczuwalną siateczką. Trzon podgrzybka brunatnego jest natomiast jasnobrązowy, ma podłużne, ciemniejsze pręgi. U młodych podgrzybków trzon zazwyczaj jest pękaty, następnie cylindryczny. Młode goryczaki maja rurki (pory) niemal białe, a starsze okazy bladoróżowe, uszkodzone przybierają barwę brudnowinną. Pory podgrzybków początkowo są białe, później żółte do żółtozielonawych, a uszkodzone zmieniają kolor na niebieskozielony.

Starsze podgrzybki mogą być podobne do piaskowca kasztanowatego (Gyroporus castaneus), który jednak ma  jamkowato pusty trzon i jego miąższ nie zmienia barwy po przecięciu. Natomiast trzon podgrzybka w miejscu uszkodzenia zmienia kolor na ciemnoniebieski.

2,00 zł

Kup teraz

ABS, dieta na płaski brzuch - e-poradnik

Z poradnika dowiesz się:

• co jeść, by osiągnąć wymarzony rezultat
• które produkty są zakazane
• dlaczego wystarczy ćwiczyć co drugi dzień