Dieta na obniżenie cholesterolu - co można jeść, jadłospis

2019-04-18 14:37

Dieta na obniżenie cholesterolu to dieta, której jadłospis wcale nie wyklucza produktów zawierających cholesterol. Okazuje się, że ograniczanie spożycia samego cholesterolu z pokarmów nie prowadzi w żaden sposób do zmniejszenia stężenia tej substancji we krwi. Sprawdź, jakie są zasady diety na cholesterol, co można jeść, a które produkty są przeciwwskazane.

CHOLESTEROL - dieta obniża jego poziom
Autor: thinkstockphotos.com Nasz organizm potrafi sam wytworzyć potrzebną ilość cholesterolu, ale otrzymuje go też z tego, co jemy, zwłaszcza z tłuszczów zwierzęcych. Dlatego łatwo możemy obniżyć poziom cholesterolu, ograniczając w diecie spożycie produktów, które obfitują w te tłuszcze.

Spis treści

  1. Dieta na obniżenie cholesterolu - czy taka istnieje?
  2. Dieta na obniżenie cholesterolu - zasady
  3. Dieta na obniżenie cholesterolu - co można jeść?
  4. Dieta na obniżenie cholesterolu - produkty wskazane i przeciwwskazane
  5. Dobry i zły cholesterol. Co wiesz na ten temat?
  6. Dieta na obniżenie cholesterolu – przykładowy jadłospis

Dieta na obniżenie cholesterolu - czy taka istnieje?

Nie ma jednej skutecznej diety obniżającej poziom cholesterolu. Z pewnością wiadomo, że sam udział tłuszczów w codziennych posiłkach nie jest kluczowy dla większości populacji, a ilość cholesterolu w żywności nie ma żadnego znaczenia.

Mimo obserwowanej od dziesięcioleci zmiany proporcji spożycia tłuszczów – zmniejszenia spożycia tłuszczów zwierzęcych, które były uważane za przyczynę chorób układu krążenia oraz wzrostu spożycia tłuszczów roślinnych uważanych za korzystniejsze dla zdrowia – problem miażdżycy i chorób serca jest nadal aktualny.

Kontrola poziomu cholesterolu
Warto wiedzieć

Co przyczynia się do wzrostu poziomu cholesterolu we krwi?

Ilość cholesterolu we krwi praktycznie nie zależy od zawartości cholesterolu w spożywanych pokarmach. Dla większości osób jest to czynnik zupełnie nieistotny. Wyjątek stanowią osoby obciążone genetycznie hipercholesterolemią rodzinną. Czynniki powodujące wzrost poziomu cholesterolu we krwi to:

Wysokiego poziomu cholesterolu we krwi nie należy lekceważyć, ponieważ jest on efektem niezdrowego stylu życia (pomijając część populacji obciążoną genetycznie hipercholesterolemią), a czynniki, które przyczyniają się do podniesienia stężenia cholesterolu we krwi, wpływają negatywnie na ogólny stan zdrowia i zwiększają ryzyko wielu chorób.

Nie należy jednak za wszelką cenę obniżać go lekami, a skupić się na zdrowszym stylu życia i bogatej odżywczo diecie. Redukcja cholesterolu za pomocą leków w żaden sposób nie przyczynia się do rozwiązania problemów, które powodują wzrost jego stężenia we krwi.

Dieta na obniżenie cholesterolu - zasady

Dieta na obniżenie cholesterolu powinna być jak najmniej przetworzona, bazująca na naturalnych produktach i posiłkach przygotowywanych samodzielnie. Kluczowa jest rola błonnika pokarmowego dostarczanego w posiłkach z warzywami, owocami bogatymi w pektyny, pełnoziarnistymi przetworami owsianymi i z innych zbóż, a także mielonej babki płesznik czy siemienia lnianego dodawanego do posiłków. Warzywa powinny znajdować się w większości posiłków.

Należy bezwzględnie ograniczyć dania gotowe, sklepowe słodycze, wyroby cukiernicze i przetwory mięsne niskiej jakości, a także słodzone napoje i soki. Margaryny twarde są bezwzględnie zakazane. Należy także wyeliminować z diety wszystkie produkty gotowe zawierające w składzie utwardzone oleje roślinne, ponieważ są one źródłem bardzo szkodliwych tłuszczów trans.

Warto wzbogacić dietę w produkty sojowe, ale przede wszystkim w tłuste ryby morskie, np. śledzie, makrelę, sardynki, sardele, tuńczyka czy łososia (nie z hodowli!), które powinny być jedzone jak najczęściej. Dostarczają one kluczowych dla zdrowia kwasów tłuszczowych omega-3.

Przy spożyciu ryb rzadszym niż 1-2 razy w tygodniu, warto wzbogacić dietę o dobry suplement z olejami rybimi. Nie ma konieczności eliminowania czerwonego mięsa, sera żółtego, czy jajek z diety. Jajka są wręcz wskazane, ponieważ przy dużej dawce cholesterolu zawierają bardzo niewiele nasyconych kwasów tłuszczowych. Produkty zwierzęce najlepiej spożywać w umiarkowanych ilościach i koniecznie łączyć je z warzywami.

Dieta na obniżenie cholesterolu - co można jeść?

Bardzo ważnymi składnikami produktów spożywczych, które pomagają utrzymać poziom cholesterolu we krwi na zdrowym poziomie, są: błonnik pokarmowy, sterole i stanole roślinne, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz produkty sojowe.

  • błonnik pokarmowy

Bardzo liczne badania naukowe wykazały korzystne działanie błonnika rozpuszczalnego w obniżaniu poziomu cholesterolu we krwi. Badania skupiają się na działaniu babki płesznik, płatków owsianych, gumy guar oraz pektyn. Wiadomo, że błonnik nierozpuszczalny i celuloza nie wykazują żadnego oddziaływania na cholesterol.

Mechanizm działania błonnika rozpuszczalnego prawdopodobnie wynika z jego zdolności wiązania cholesterolu i kwasów żółciowych, przez co ograniczone jest ich wchłanianie w jelitach, a wydalanie wzrasta. Spożycie błonnika rozpuszczalnego prowadzi do obniżenia cholesterolu ogółem i cholesterolu LDL. Poziom HDL oraz trójglicerydów nie ulega zmianie.

Z pomocą odpowiednio wysokich porcji błonnika w diecie poziom cholesterolu można obniżyć nawet o 18%. Najczęściej badania wskazują na spadek stężenia cholesterolu we krwi o 10%. Za efektywną dawkę błonnika rozpuszczalnego uznaje się 10 i więcej gramów dziennie.

  • sterole i stanole roślinne

Rośliny produkują substancje o strukturze bardzo zbliżonej do cholesterolu – sitosterol i kampesterol. Występują one w małych ilościach w roślinach takich, jak kukurydza, soja czy słonecznik. Już w latach 50-tych XX wieku ustalono, że sterole obniżają poziom cholesterolu we krwi poprzez zaburzanie jego wchłaniania w jelitach.

W związku z niewielką ilością steroli i stanoli w roślinnych źródłach powstała żywność funkcjonalna, obniżająca cholesterol, wzbogacana odpowiednimi dawkami substancji aktywnych. Są to margaryny i sosy sałatkowe. Efekt obniżenia cholesterolu o 10-14% obserwuje się przy spożyciu od 2 do 4 g steroli i stanoli roślinnych dziennie (2-3 porcje żywności funkcjonalnej).

  • produkty sojowe

Soja i jej przetwory wspomaga obniżenie cholesterolu we krwi prawdopodobnie z powodu zawartości fitoestrogenów, jednak mechanizm działania jest niejasny. Po spożyciu co najmniej 30 g produktów sojowych dziennie zaobserwowano obniżenie cholesterolu ogółem, LDL oraz trójglicerydów. Spadek poziomu cholesterolu wynosi zwykle 7-10%.

  • kwasy tłuszczowe omega-3

Pozytywny wpływ na poziom cholesterolu i trójglicerydów po spożyciu olejów rybich zaobserwowano, analizując dietę Eskimosów – bogatą w tłuszcz i cholesterol, ale jednocześnie w tłuste ryby. Kluczową rolę w regulacji poziomu lipidów we krwi mają kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3: EPA i DHA obecne w olejach rybich.

Działają one przeciwzakrzepowo, antyarytmicznie i przeciwzapalnie. Zalecana dziennie ilość olejów rybich to 6 – 15 g, a czystych kwasów tłuszczowych omega-3: 3 -5 g.

Sprawdź co podnosi poziom cholesterolu

Warto wiedzieć

Dieta pomagająca kontrolować poziom cholesterolu we krwi to po prostu racjonalna, zdrowa dieta oparta na różnorodnych produktach spożywczych, z dużym udziałem warzyw i ograniczeniem żywności wysoko przetworzonej.

O jakie produkty warto wzbogacić swój jadłospis?

Wypróbuj
jesz co lubisz dash

Autor: Time S.A

Pamiętaj, że odpowiednio dobrana dieta obniży stężenie „złego” cholesterolu i pomoże w walce z chorobami układu krążenia. Skorzystaj z JeszCoLubisz - innowacyjnego systemu dietetycznego Poradnika Zdrowie i ciesz się indywidualnie dobranym planem oraz stałą opieką dietetyka. Zadbaj o swoje zdrowie i zmniejsz ryzyko miażdżycy, zawału serca czy udaru.

Dieta na obniżenie cholesterolu - produkty wskazane i przeciwwskazane

Grupa produktów Zalecane Ograniczone Przeciwwskazane
Warzywa Wszystkie - -
Owoce Wszystkie, szczególnie bogate w pektyny: jabłka, czarne porzeczki, winogrona, owoce cytrusowe - Owoce kandyzowane, w syropach cukrowych
Produkty zbożowe Pełnoziarniste pieczywo, makarony, grube kasze, płatki zbożowe: owsiane, żytnie Biały makaron, drobne kasze Białe pieczywo, gotowe mieszanki musli, crunchy, słodkie płatki śniadaniowe
Jajka i nabiał Jajka, twarogi, serki wiejskie, jogurty, kefiry, maślanki naturalne Sery żółte, feta, mozzarella, sery pleśniowe Serki topione, słodzone jogurty, kefiry, maślanki
Tłuszcze Oleje rybie, tłuszcze roślinne Tłuszcze zwierzęce, masło, smalec Utwardzone oleje roślinne, margaryny twarde
Mięso i przetwory mięsne, ryby Wszelkie ryby, szczególnie tłuste ryby morskie, kurczak, indyk, królik Wołowina, wieprzowina Przetwory mięsne niskiej jakości, z dodatkiem polifosforanów, azotynów itp., większość konserw, parówek, pasztetów
Nasiona roślin strączkowych Wszystkie - -
Słodycze - Przygotowane samodzielnie, z niewielkim udziałem cukru Gotowe sklepowe słodycze, pączki, drożdżówki, ciasta z udziałem utwardzonych olejów roślinnych

Dobry i zły cholesterol. Co wiesz na ten temat?

Źródło: x-news.pl/Agencja TVN

Dieta na obniżenie cholesterolu – przykładowy jadłospis

Dzień I

  • Śniadanie

Kanapki z pieczywa pełnoziarnistego + margaryna ze sterolami roślinnymi + kawałek pieczonej piersi indykaSałatka: garść szpinaku, pomidor, ogórek, papryka + oliwa z oliwek

  • II śniadanie

2 jabłkagarść orzechów włoskich

  • Obiad

Kasza pęczakGulasz z szynki wieprzowej z papryką, cukinią i pomidorami

  • Kolacja

Zupa krem z marchewki i dyni doprawiona imbirem + mozzarella + prażone pestki dyni do posypania

Dzień II

  • Śniadanie

Omlet z 3 jajek i 1 łyżki mąki kokosowej + 2 łyżki masła orzechowego + wiórki kokosowe + pół banana

  • II śniadanie

Pudding chia: 150 ml mleka kokosowego + 50 ml wody + 3 łyżki nasion chia. Wymieszać dokładnie, schłodzić. Na wierzchu ułożyć truskawki

  • Obiad

Łosoś pieczony z cytryną i koperkiemMizeriaPieczone ziemniaki w mundurkach

  • Kolacja

Sałatka: ciecierzyca + ogórek zielony + czerwona cebula + pomidory suszone + ser feta

Dzień III

  • Śniadanie

Płatki owsiane + chia + orzechy włoskie + tarte jabłko

  • II śniadanie

Warzywa pokrojone w słupki maczane w hummusie

  • Obiad

Kurczak pieczonyPieczone frytki z batatówSałatka: garść sałat + pomidor + papryka + prażone pestki słonecznika + oliwa z oliwek

  • Kolacja

Pasta z makreli + razowe pieczywoSurówka z kiszonej kapusty

Warto wiedzieć

Cholesterol jest lipidem występującym w postaci wolnej lub jako ester połączony z kwasami tłuszczowymi. Związek ten jest syntetyzowany w organizmie, a także dostarczamy go wraz z dietą – masłem, smalcem, mięsem oraz jego przetworami, jajkami i nabiałem. Dzienne spożycie cholesterolu z dietą wynosi zwykle 250 – 500 mg dziennie, z czego wchłania się w jelitach maksymalnie 25 – 30%. Głównym organem produkującym cholesterol jest wątroba, w której dziennie jest syntetyzowane ok. 800 mg cholesterolu, natomiast łącznie w całym organizmie – ok. 1500 mg.

Nadmiar cholesterolu jest wydalany z żółcią jako wolny cholesterol lub jako sole kwasów żółciowych. Znaczna jego ilość wydalana w ten sposób jest ponownie wchłaniana w jelitach. Im większa jest absorpcja cholesterolu z jelit, tym bardziej maleje jego produkcja w wątrobie.

Czy zdrowo się odżywiasz?
Pytanie 1 z 9
Ile jesz posiłków dziennie?
Zdjęcie
O autorze
Aleksandra Żyłowska-Mazgaj dietetyk
Aleksandra Żyłowska-Mharrab, dietetyk
Technolog żywności, dietetyk, edukator. Absolwentka Biotechnologii na Politechnice Gdańskiej i Usług żywieniowych na Akademii Morskiej. Zwolenniczka prostej, zdrowej kuchni i świadomych wyborów w codziennym odżywianiu. Do moich głównych zainteresowań należy budowanie trwałych zmian nawyków żywieniowych oraz indywidualne komponowanie diety zgodnie z potrzebami organizmu. Bo nie dla każdego to samo jest zdrowe! Uważam, że edukacja żywieniowa jest bardzo istotna, zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Koncentruję swoje działania na szerzeniu wiedzy o żywieniu, analizuję nowe wyniki badań, samodzielnie wnioskuję. Wyznaję zasadę, że dieta to styl życia, a nie ścisłe przestrzeganie posiłków z kartki. W zdrowym i świadomym odżywianiu zawsze jest miejsce na pyszne przyjemności.