Dieta ketogeniczna - co to jest i na czym polega? Dla kogo jest dieta ketogeniczna i jakie są przeciwwskazania?

Dieta ketogeniczna (ketogenna) polega na wysokiej podaży tłuszczu i możliwie maksymalnej redukcji węglowodanów w jadłospisie. Dieta bogata w tłuszcz i uboga w węglowodany bywa stosowana jako dieta odchudzająca, jak i jako dieta lecznicza m.in. przy padaczce lekoopornej czy cukrzycy. Ma jednak swoje przeciwwskazania i wady. Dowiedz się, na czym polega dieta ketogeniczna i kto może, a kto nie powinien jej stosować.

Spis treści

1. Dieta ketogeniczna — co to jest?
2. Dieta ketogeniczna — zasady 
3. Dieta ketogeniczna — wskazania
4. Dieta ketogeniczna — przeciwwskazania
5. Dieta ketogeniczna — skutki uboczne

Dieta ketogeniczna — co to jest?

Dieta ketogeniczna (ketogenna) to dieta wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa.

Głównym źródłem energii organizmu są węglowodany. Gdy ich brakuje, organizm zaczyna szukać innego "paliwa". Są nimi tłuszcze, a konkretnie powstające w procesie rozpadu tłuszczów ciała ketonowe (tzw. ketoza). Jednak dostarczają one orgiazmowi tylko 70 proc. potrzebnej energii, jest więc niedożywiony.

Po kilku dniach stosowania diety ketogenicznej człowiek wchodzi w stan euforyczny (tak oddziaływanie ketonów określają lekarze) – ma doskonałe samopoczucie, jest wesoły, lekki. Po 2-3 miesiącach wszystko mija. Pojawiają się utrata apetytu, senność i zaparcia, zapachu potu, moczu i oddechu zmienia się, narasta pragnienie.

Dieta ketogeniczna — zasady 

W codziennej diecie spożywa się około 35 proc. tłuszczów, 50 proc. węglowodanów i 15 proc. białek.

Natomiast w diecie ketogennej tłuszcz może stanowić 80-90 proc. dostarczanej energii, a pozostałe 10-20 proc. to łącznie białko i węglowodany.

Dietę ketogeniczną można stosować w dwóch wariantach:

• spożycie tłuszczów w stosunku 3:1 - 3 gramy tłuszczów na 1 gram białka i węglowodanów
• spożycie tłuszczów stosunku 4:1 - 4 gramy tłuszczów na 1 gram białka i węglowodanów

W diecie ketogenicznej należy jeść 3 główne posiłki dziennie i 2 przekąski. Posiłki powinny być spożywane mniej więcej w równych odstępach czasowych.

Dieta ketogeniczna — wskazania

Dieta ketogenna znalazła zastosowanie w leczeniu padaczki opornej na leki u dzieci oraz w niektórych wrodzonych błędach metabolizmu (np. wrodzony brak białka transportującego glukozę GLUT-1).

Są także inne wskazania do jej stosowania, takie jak: 

• zespół Retta,
• zespół Dravet,
• padaczka z napadami miokloniczno-astatycznymi (zespół Doose),
• stwardnienie guzowate.

Rozważa się także leczenie wspomagające dietą ketogenną w: 

• autyzmie,
• chorobie Alzheimera,
• Parkinsona,
• innych typach padaczek czy niektórych encefalopatiach.

Z diety ketogennej nie mogą korzystać osoby z chorą wątrobą, nerkami, trzustką i z cukrzycą.

Dieta ketogeniczna na odchudzanie

Dieta ketogeniczna cieszy się dużą popularnością wśród osób, które chcą zredukować tkankę tłuszczową i zrzucić zbędne kilogramy. Jest to w pełni zrozumiałe — bardzo niska podaż węglowodanów prowadzi do szybkiego spalania tłuszczu u obniżenia masy ciała. Jeśli stosujemy zdrową dietę i trzymamy się założeń, możemy schudnąć od 0,5 do 1 kg tygodniowo. Jest to właściwe tempo redukowania wagi, które obniża ryzyko wystąpienia efektu jojo.

Dieta ketogeniczna w padaczce

Do tej pory nie wyjaśniono, dlaczego dieta ketogenna zmniejsza częstość napadów padaczkowych. Wysoka podaż tłuszczów przy znikomej ilości węglowodanów w diecie prowadzi do zmian w metabolizmie tłuszczów, podobnie jak w czasie głodzenia.

Z tłuszczu powstają w wątrobie ciała ketonowe:

• aceton,
• acetooctan
• kwas betahydroksymasłowy,

Przenikają one do ośrodkowego układu nerwowego i stanowią zastępczy, wobec braku glukozy, materiał energetyczny dla neuronów.¹

We krwi i moczu pacjenta obserwuje się ketozę, czyli wysoką koncentrację ciał ketonowych. Jednak odpowiadają one za działanie przeciwdrgawkowe tylko pośrednio.

Podejrzewa się, że ciała ketonowe:

• powodują wzrost aktywności enzymów syntetyzujących kwas γ-aminomasłowy (inaczej GABA - pełni funkcję głównego neuroprzekaźnika o działaniu hamującym w całym układzie nerwowym), co wyhamowuje pobudzenie neuronów;
• aktywują receptor potasowy K2P i pompę sodowo-potasową, co podnosi próg drgawkowy.

Poza tym ciała ketonowe mogą chronić komórki nerwowe, m.in. przed uszkodzeniem przed wolnymi rodnikami (ograniczają stres oksydacyjny).

Obecnie w leczeniu padaczki lekoopornej wyróżnia się kilka wersji diety ketogenicznej:

• tradycyjną, opartą o krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe,
• opartą o tłuszcze bogate głównie w średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCT),
• zmodyfikowaną dietę Atkinsa.

W tradycyjnej diecie ketogennej na ogół stosuje się dietę 4:1 lub 3:1, tzn. na 4 lub 3 g tłuszczu przypada 1 g białka i węglowodanów łącznie. Płyny w diecie ogranicza się do 60-665 ml/kg m.c./d.

Dietę rozpoczyna się w szpitalu, pod kontrolą lekarza i dietetyka, poprzedzając jej rozpoczęcie 1-2-dniową głodówką.

Potem stopniowo zwiększa się ilość podawanej energii i składników odżywczych aż do wartości ustalonych wg założeń diety.

Dalsze leczenie przebiega w domu i trwa na ogół 2-3 lata. W tym czasie należy ściśle przestrzegać zasad diety, gdyż każde odstępstwo od normy może sprzyjać napadom padaczkowym. 

Czytaj też:

• Dieta niskowęglowodanowa - jadłospis na tydzień
• Niskowęglowodanowa dieta dla diabetyka: 6 ważnych zasad

59,00 zł

Zacznij już dziś

Wypróbuj dietę odchudzającą

Dzięki diecie odchudzającej Jesz co Lubisz stracisz zbędne kilogramy bez głodówki i wyrzeczeń. A zyskasz znacznie więcej:

• setki przepisów na smaczne i zdrowe dania,
• oszczędzisz czas i pieniądze – dzięki gotowym listom zakupów,
• poczujesz się lżej i lepiej,
• skorzysta też Twoje zdrowie!

Dieta ketogeniczna (ketogenna) na raka?

Niektórzy przekonują, że dieta katogeniczna może być stosowana w leczeniu otyłości, cukrzycy, chorób układu krążenia, przewlekłego zmęczenia, nadciśnienia, a nawet raka. Jednak specjaliści podkreślają, że nie ma żadnych dowodów potwierdzających skuteczność stosowania diety ketogenicznej u osób zmagających się z nowotworami złośliwymi.

Co więcej, przejście na dietę katogeniczną w czasie choroby nowotworowej możne skutkować powikłaniami, wynikającymi ze zwiększonej ilości produktów przemiany materii w organizmie. Zwolennicy tego sposobu odżywiania twierdzą jednak, że dieta ketogeniczna może poskutkować zahamowaniem wzrostu guza, czyli postępowania choroby nowotworowej.

Czy masz prawidłowe BMI?

Dieta ketogeniczna — przeciwwskazania

Nie każdy może przejść na dietę ketogeniczną. Do przeciwwskazań należą:

• ciąża i karmienie piersią
• choroby trzustki
• choroby wątroby
• choroby nerek
• wysoki cholesterol
• choroby układu krążenia
• cukrzyca

Dieta ketogeniczna — skutki uboczne

W czasie stosowania diety ketogenicznej mogą pojawić się objawy niepożądane. Na początku pacjent może skarżyć się na:

• zaparcia lub biegunki,
• wymioty,
• bóle brzucha, które z reguły ustępują po zaadaptowaniu się organizmu do diety.

Objawami towarzyszącymi są:

• zmęczenie,
• senność,
• utrata apetytu,
• uczucie pragnienia.

Przy dłuższym okresie stosowania diety ketogenicznej może wystąpić kamica moczanowa i hiperurykemia (zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi).

Dlaczego nie chudnę?

Pytanie 1 z 10

Jak często się ważysz lub mierzysz?

nie robię tego

codziennie

raz w tygodniu, nie częściej

Następne pytanie

Monika Majewska

Katarzyna Stańczyk