Chałka - skład, kalorie, wartości odżywcze

2019-09-23 8:03

Chałka to pyszne, puszyste, słodkie pieczywo drożdżowe, które może być podawane zarówno z kruszonką, jak i z miodem, makiem, orzechami czy rodzynkami. Cechą charakterystyczną chałki jest ciasto zaplatane w warkocz. Dowiedz się, jaki jest skład chałki oraz ile ma kalorii.

Chałka - skład, kalorie, wartości odżywcze
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Chałka - skład i sposób produkcji
  2. Chałka - kalorie, wartości odżywcze
  3. Chałka - czy chałka jest zdrowa?
  4. Chałka - z czym jeść?

Chałka najczęściej kojarzy się z dzieciństwem i słodkim pieczywem w kształcie warkocza, podawanego na śniadanie z masłem lub konfiturami. Mało, kto wie, że chałka pochodzi z kuchni żydowskiej i w pierwotnej formie ma lekko słony smak oraz nie posiada kruszonki. Do chałki żydowskiej dodawane są też rodzynki, orzechy, jabłka i miód.

Po raz pierwszy określenia „chałka” na chleb w kształcie zaplecionego warkocza użyto w XV wieku w Austrii i stał się on popularny wśród Żydów mieszkających w Austrii, Czechach i Niemczech. Chałka rozpowszechniła się też w Polsce i Rosji za sprawą emigrantów żydowskich.

Chałka - skład i sposób produkcji

Chałkę dostępną w Polsce przygotowuje się z mąki pszennej, jaj, cukru, drożdży, wody i soli. Charakteryzuje się puszystą i sprężystą konsystencją oraz lekko słodkim smakiem. Ma owalny kształt z zaplecionym warkoczem na górnej powierzchni, który przyjmuje lekko żółtą do złotej barwy, co wynika z posmarowania chałki przed wypieczeniem jajkami. Na górnej powierzchni chałki zazwyczaj sypie się kruszonkę.

Na rynku jest też dostępna chałka w kształcie okrągłych bułek lub warkocza uformowanego w okrąg.

Chałka - kalorie, wartości odżywcze

Wartość kaloryczna 333,0 kcal
Białko 7,8 g
Tłuszcz 7,0 g
Tłuszcze nasycone 1,77 g
Tłuszcze jednonienasycone 3,24 g
Tłuszcze wielonienasycone 1,69 g
Węglowodany 60,8 g
Błonnik 1,8 g
Sacharoza 9,8 g
Cholesterol 4,0 mg
Sód 279,0 mg (17%*)
Potas 113,0 mg (3%)
Wapń 15,0 mg (2%)
Fosfor 74,0 mg (10%)
Magnez 17,0 mg (4%)
Miedź 0,09 mg (10%)
Żelazo 1,1 mg (11%)
Cynk 0,74 mg (7%)
Witamina B1 0,104 mg (8%)
Witamina B2 0,077 mg (6%)
Niacyna 0,89 mg (6%)
Witamina B6 0,04 mg (3%)
Witamina B12 0,02 µg (1%)
Foliany 38,00 µg (10%)
Witamina E 1,49 mg (15%)
Witamina A 39,00 µg (4%)
Witamina D 0,32 µg (2%)

(*% dziennego zalecanego spożycia dla osoby dorosłej)

Wartość odżywcza: Baza danych IŻŻ: Tabele wartości odżywczych produktów spożywczych i potraw, % dziennego zalecanego spożycia na podstawie Norm Żywienia IŻŻ, 2017

Chałka - czy chałka jest zdrowa?

Chałka jest produktem wysokokalorycznym - 100 g tego produktu dostarcza 333 kcal. Ponadto chałka zawiera znaczne ilości tłuszczu, sacharozy i sodu. Jest też źródłem węglowodanów, które są głównym źródłem energii dla organizmu, jednak spożywane w nadmiernych ilościach, mogą prowadzić do rozwoju nadwagi i otyłości. Dodatkowo chałka jest uboga w błonnik pokarmowy, co wynika z wykorzystania do jej produkcji mąki pszennej.

W chałce znajdują się także nieznaczne ilości witamin i składników mineralnych. Jednak na tle innych witamin wyróżnia się zawartość niacyny (0,89 mg), witaminy E (1,49 mg), foliany (38 µg), witaminy B1 (0,104 mg) i witaminy B2 (0,077 mg).

Natomiast wśród składników mineralnych na uwagę zasługują fosfor (74 mg), żelazo (1,1 mg) i miedź (0,09 mg).

Jaja są źródłem kwasów tłuszczowych wielonienasyconych, witaminy E, fosforu i żelaza, stąd te tłuszcze, witaminy i składniki mineralne znajdziemy w chałce. Dodatkowo jajka są źródłem wysokiej jakości białka o doskonałym profilu aminokwasowym.

Chałka nie jest produktem, który powinniśmy jadać codziennie. Wybierajmy ją więc od czasu do czasu i w małych ilościach. Spożywanie jej nie jest zalecane szczególnie osobom z nadwagą i otyłością lub będącym na diecie odchudzającej, ze względu na jej wysoką kaloryczność. Z chałki powinny też zrezygnować osoby z cukrzycą.

Chałkę można jednak przygotować wykorzystującą mąkę pełnoziarnistą, mąkę orkiszową lub owsianą, co sprawi, że będzie ona lepszym źródłem witamin i składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego. Jeszcze zdrowsza będzie chałka z dodatkiem miodu zamiast cukru.

Warto wiedzieć

Chałka jest spożywana przez Żydów podczas ważnych świąt, jednak nie jada się jej podczas Paschy. Przybiera ona różne kształty, a każdy kształt ma swoje symboliczne znaczenie, np. chałki plecione z trzech warkoczy symbolizują pokój, prawdę i sprawiedliwość, chałki okrągłe to symbol ciągłości zaś chałki prostokątne podzielone na segmenty są symbolem Tablicy 10 Przykazań. 

Chałka żydowska zazwyczaj jest chlebem wytrawnym o lekko słonym smaku, natomiast słodkie chałki z miodem i rodzynkami wypieka się w okresie świątecznym, np. na szabat.

Chałka - z czym jeść?

Chałkę jada się najczęściej jako przekąskę lub na śniadanie. Można ją spożywać zarówno bez dodatków, jak i posmarowaną masłem, dżemem, konfiturami lub miodem. Często podaje się ją z mlekiem, kawą zbożową i kakao.

O autorze
Marzena Masna, dietetyk SOS Dieta, catering dietetyczny, Warszawa
Absolwentka dietetyki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała w poradniach dietetycznych, Zespole Żłobków m. st. Warszawy oraz warszawskich szpitalach dla dorosłych i dzieci. Stale pogłębia swoją wiedzę, uczestnicząc w konferencjach dotyczących prawidłowego odżywiania oraz dietoprofilaktyki i dietoterapii chorób. Obecnie dietetyk w SOS Dieta, cateringu dietetycznym, gdzie zajmuje się doradztwem żywieniowym dla klientów, tworzeniem receptur, przygotowywaniem menu oraz nadzorem nad jakością posiłków.