Gałka muszkatołowa - właściwości, zastosowanie. Na co uważać przy jej spożywaniu?

Gałka muszkatołowa najczęściej jest używana jako przyprawa w kuchni, ale ze względu na swoje właściwości lecznicze znalazła zastosowanie także w medycynie naturalnej. Jednak największe zainteresowanie budzi ze względu na swoje właściwości halucynogenne. Substancja zawarta w gałce muszkatołowej może działać jak narkotyk i powodować odurzenie. Sprawdź, jakie właściwości ma gałka muszkatołowa, kiedy ma działanie zdrowotne, a kiedy może zaszkodzić.

Spis treści

1. Jak wygląda i skąd pochodzi gałka muszkatołowa?
2. Jak smakuje gałka muszkatołowa?
3. Gałka muszkatołowa - wartości odżywcze
4. Gałka muszkatołowa - właściwości lecznicze
5. Gałka muszkatołowa w ciąży
6. Gałka muszkatołowa może powodować alergię
7. Gałka muszkatołowa - właściwości halucynogenne
8. Gałka muszkatołowa - zastosowanie w kuchni

Jak wygląda i skąd pochodzi gałka muszkatołowa?

Gałka muszkatołowa to środkowa część pestki owocu muszkatołowca korzennego, wiecznie zielonego drzewa pochodzącego z Wysp Korzennych (wyspy Molucca). Swoim wyglądem przypomina orzech w kolorze ciemnobrązowym, który ma kształt owalny i jest lekko pomarszczona.

Muszkatołowciec korzenny oprócz gałki muszkatołowej dostarcza także innej przyprawy - tzw. kwiatu muszkatołowego (Macis). Jest to osnówka pestki - jasnoczerwona osłonka, przypominająca sieć, którą wykorzystuje się w kuchni po wysuszeniu. Jednak największym zainteresowaniem cieszy się gałka muszkatołowa, nie tylko ze względu na walory kulinarne i prozdrowotne działanie, ale także z powodu zawartości substancji psychoaktywnej o nazwie mirystycyna.

Jak smakuje gałka muszkatołowa?

Silny zapach i gorzko-korzenny smak gałka muszkatołowa zawdzięcza olejkowi. Jego głównym składnikiem jest mirystycyna, która wykazuje właściwości halucynogenne. Najbardziej intensywny smak i aromat ma jednak świeżo starta gałka. Wystarczy dodać odrobinę przyprawy pod koniec gotowania.

Gałka muszkatołowa - wartości odżywcze

Gałka muszkatołowa jest cennym dodatkiem do diety ze względu na zawartość minerałów i witamin. Jakie wartości odżywcze zawiera 100 g zmielonej gałki muszkatołowej/jedna łyżeczka tej przyprawy (7 g)? 

• Wartość energetyczna - 525/37 kcal
• Białko ogółem - 5,84/0,41 g
• Tłuszcz - 36,31/2,54 g
• Węglowodany - 49,29 g/3,45 (w tym cukry proste 2,99/0,21)
• Błonnik - 20,8/1,5 g
• Witaminy:
• Tiamina – 0,346/0,024 mg
• Ryboflawina – 0,057/0,004 mg
• Niacyna - 1,299/0,091 mg
• Witamina B6  - 0,160/0,011 mg
• Kwas foliowy -  76/5 µg
• Witamina A – 102/7 IU
• Witamina C - 3,0/0,2 mg
• Minerały:
• Wapń – 184/13 mg
• Żelazo - 3,04/0,21 mg
• Magnez - 183/13 mg
• Fosfor - 213/15 mg
• Potas - 350/24 mg
• Sód – 16/1 mg
• Cynk - 2,15/0,15 mg
• Kwasy tłuszczowe:
• nasycone - 25,940/1,816 g
• jednonienasycone - 3,220/0,225 g   
• wielonienasycone - 0,350/0,024 g

Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference

Gałka muszkatołowa - właściwości lecznicze

Czy wiesz, że szczypta gałki muszkatołowej dodana do mleka koi nerwy i ułatwia zasypianie? Może to wydawać się niewiarygodne, ale ta aromatyczna przyprawa, zwana Jaiphal w Indiach, ma silne właściwości prozdrowotne. Wspiera pracę komórek nerwowych i przewodzenie impulsów, walkę ze stresem oraz pomaga w utrzymaniu dobrego nastroju.

Gałka muszkatołowa jako afrodyzjak na potencję

Gałka muszkatołowa stymuluje układ nerwowy i dlatego może wpływać na funkcje seksualne u ludzi.² Jak przekonują naukowcy, pobudzające działanie seksualne wynika z obecności substancji drażniących, powodujących lekkie, wybiórcze przekrwienie obszarów w obrębie miednicy małej, w tym także narządów płciowych. Podobno wystarczy tylko szczypta, aby osiągnąć ten efekt.

Gałka muszkatołowa poprawia trawienie, może zapobiec wrzodom żołądka

Gałka muszkatołowa wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, dzięki czemu poprawia trawienie. Poza tym działa wiatropędnie. Ze wstępnych badań naukowców wynika także, że gałka muszkatołowa może zapobiec rozwojowi wrzodów żołądka. Wszystko dzięki zawartości substancji o nazwie eugenol, która w znacznych ilościach występuje nie tylko w gałce muszkatołowej, lecz także w olejku goździkowym. Mechanizm przeciwwrzodowego działania tej substancji nie jest jasny. Eugenolowi przypisuje się hamowanie uwalniania leukotrienów (substancji biorących udział w stanach zapalnych), co ma w efekcie zapobiegać uszkodzeniu błony śluzowej żołądka.³

Gałka muszkatołowa może zapobiec zakrzepom

Składniki gałki muszkatołowej hamują agregację (zlepianie się) płytek krwi, a co za tym idzie - zapobiegają zakrzepom. Działanie to jest porównywalne z indometacyną - lekiem z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), który pełni tę samą funkcję.

Gałka muszkatołowa a depresja

Skład gałki muszkatołowej obejmuje od 7 do 14 proc. olejków eterycznych, m.in. dipenten, kamfen i pinen. Według badań naukowych składowe tych mieszanin mogą hamować aktywność monoaminooksydazy tzw. enzymu, który odpowiada za rozkład licznych neuroprzekaźników, np. dopaminy czy serotoniny. Niedobory neuroprzekaźników mogą jednak doprowadzić do występowania zaburzeń wydzielania hormonów oraz stanów depresyjnych i nerwowych.

Ta popularna przyprawa może spowolnić rozkład wspomnianych neuroprzekaźników. Dzięki tej właściwości może okazać się wsparciem w leczeniu między innymi depresji, stanów lękowych czy fobii. Używanie niewielkich ilości gałki muszkatołowej może pozytywnie odbić się na zdrowiu psychicznym. Ma zbawienny wpływ na koncentrację, samopoczucie i sen.

Gałka muszkatołowa na uspokojenie

Gałka muszkatołowa uchodzi za jedną z najstarszych przypraw na świecie, a jej właściwości najbardziej doceniane są w medycynie ajurwedyjskiej. Jak sugerują badania, pozytywnie oddziałuje na pracę układu nerwowego, a do tego ma poprawiać samopoczucie i wykazywać działanie antydepresyjne.

Przeprowadzono badania z udziałem zwierząt, w których sprawdzono wpływ gałki muszkatołowej na zdrowie psychiczne. Składowe olejku eterycznego (tj. mirystycyna, eugenol i elemicyna), w który zasobna jest gałka muszkatołowa, podnoszą stężenie serotoniny, dopaminy i noradrenaliny. To z kolei pomaga się odprężyć, szybciej zasnąć i zachować dobry nastrój.

Gałka muszkatołowa a odchudzanie

Gałka muszkatołowa może również pomóc w utracie wagi. Przyprawa ta zawiera związki, które pomagają przyspieszyć metabolizm i zwiększyć spalanie kalorii w ciągu dnia. Regularne jedzenie tej przyprawy zmniejsza apetyt i tłumi głód, a co za tym idzie, czyni ją skutecznym sprzymierzeńcem w walce z nadprogramowymi kilogramami.

Gałka muszkatołowa w ciąży

Kobiety w ciąży nie muszą unikać w diecie gałki muszkatołowej. To przyprawa, które kryje w sobie wiele cennych właściwości, a jej spożycie jest bezpieczne dla przyszłych mam. Można ją śmiało dodawać nie tylko do wytrawnych potraw, ale także słodkich smakołyków. Wystarczą niewielkie ilości, by wzmocnić smak.

Ta przyprawa korzenna bogata jest w liczne składniki odżywcze, m.in. białko, błonnik oraz kwas foliowy (inaczej witaminę B9), który odgrywa niezwykle ważną rolę we wzroście i rozwoju dziecka w łonie matki.

Gałka muszkatołowa może powodować alergię

Gałka muszkatołowa, tak jak inne przyprawy, takie jak papryka, pieprz, gałka muszkatołowa, cynamon, imbir, może wywołać objawy alergii pokarmowej u osób uczulonych na pyłki roślin zielnych.

Gałka muszkatołowa - właściwości halucynogenne

Gałka muszkatołowa wykazuje działanie halucynogenne ze względu na zawartość mirystycyny, czyli substancji wyjściowej przy produkcji „tabletek miłosnych” – MDA (metylenodioksymetamfetamina). Początkowo MDA uchodziła, podobnie jak amfetamina, za środek zmniejszający apetyt. Dopiero w latach 50. XX wieku poznano wpływ MDA na funkcje seksualne u ludzi.²

W 100 g suchych sproszkowanych owoców gałki muszkatołowej znajduje się 1050 mg mirystycyny, natomiast w olejku muszkatołowym jej zawartość wynosi około 4 proc. Dawka halucynogenna wynosi 60–315 mg (6–30 g sproszkowanych gałek).¹

Objawy działania mirystycyny pojawiają się od 3 do 6 godzin po spożyciu i ustępują po upływie 24 godzin. Substancja ta wywołuje:

• niepokój,
• zaburzenia orientacji w czasie i przestrzeni,
• oderwanie od rzeczywistości i sny na jawie,
• uczucie unoszenia się w powietrzu,
• złudzenia i omamy wzrokowe.¹

W dużych stężeniach może być bardzo groźna dla zdrowia, ponieważ wywołuje raka wątroby. Jednak kulinarne użycie gałki muszkatołowej nie powinno wywołać opisanych efektów. Warto wiedzieć, że mirystycyna jest także składnikiem olejku z nasion niektórych odmian pietruszki.

Gałka muszkatołowa może wywołać negatywne działanie tylko po spożyciu dużych dawek. W małych ilościach ma właściwości lecznicze.

Polecamy

Autor: Time S.A

Zbilansowana dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!

Dowiedz się więcej

Gałka muszkatołowa - zastosowanie w kuchni

W kuchni zastosowanie znalazła nie tylko gałka muszkatołowa, lecz także kwiat muszkatołowy, który jest bardziej pikantny niż gałka. Zarówno gałkę muszkatołową, jak i „macis” stosuje się po rozdrobnieniu jako przyprawę aromatyczną, choć w kuchni europejskiej kwiat muszkatołowy nie jest aż tak bardzo popularny. Wyjątek stanowi kuchnia bawarska, w której stosuje się go przy wyrabianiu białych kiełbas.

Natomiast gałka jest przyprawą dodawaną do różnego rodzaju mięs, kiełbas, pasztetów, a nawet ryb i owoców morza (np. małży i skorupiaków). Dopełnia smak jajek oraz niektórych warzyw (np. kapusty, szpinaku, oberżyny, cebuli, fasoli). Gałka muszkatołowa to także nieodzowny składnik grzanego wina i ciast - szczególnie piernika. Można nią aromatyzować kompoty, poncze, a także kakao.

Poza tym gałka muszkatołowa jest składnikiem mieszanki ziołowej o nazwie garam masala, w której można znaleźć także kmin rzymski, kolendrę, czarny pieprz, kardamon, liść laurowy, goździki, cynamon i chili. Można ją również znaleźć w marokańskiej mieszance przypraw Ras el Hanout i curry. Poza tym gałka muszkatołowa jest jednym ze składników indyjskiej herbaty Masala czaj.

Monika Majewska

Anna Tłustochowicz