To się dzieje z ciałem, gdy odstawisz alkohol. Tak organizm się odtruwa
Odstawienie alkoholu dla niektórych jest koniecznością, która wynika z uzależnienia i braku kontroli nad spożywaniem alkoholu. Regeneracja organizmu po odstawieniu alkoholu w niektórych aspektach zaczyna się od pierwszego dnia trzeźwości, w innych dopiero po ponad miesiącu. Zawsze jednak w dłuższej perspektywie niesie ogromne korzyści zdrowotne. Jak organizm regeneruje się po odstawieniu alkoholu? Kiedy można oczekiwać poprawy stanu zdrowia?
Spis treści
- Szkodliwy wpływ alkoholu na człowieka
- Regeneracja wątroby po odstawieniu alkoholu
- Regeneracja mózgu po odstawieniu alkoholu
- Odstawienie alkoholu a sen
- Odstawienie alkoholu a niepokój i lęki
- Regeneracja przewodu pokarmowego po odstawieniu alkoholu
- Regeneracja serca i układu krążenia po odstawieniu alkoholu
- Wzrost odporności po odstawieniu alkoholu
Alkohol jest substancją psychoaktywną, depresantem, substancją prozapalną, która zwiększa ryzyko co najmniej 60 jednostek chorobowych. Jednocześnie dla bardzo dużej grupy osób picie alkoholu jest codziennością. Niektórzy decydują się na niepicie z pobudek zdrowotnych. W USA coraz bardziej popularny jest „suchy styczeń”, w Polsce jako miesiąc trzeźwości propagowany jest sierpień. Regeneracja narządów po odstawieniu alkoholu różni się w zależności od ich rodzaju. W innym tempie regeneruje się np. wątroba, a w innym mózg. Dowiedz się, kiedy dokładnie organizm wraca do zdrowia po odstawieniu tej używki.
Szkodliwy wpływ alkoholu na człowieka
Alkohol wpływa negatywnie na:
- układ nerwowy,
- stan psychiczny,
- układ krążenia,
- odporność
- i jakość snu.
Wątroba jest natomiast narządem, który w największym stopniu jest obciążony przez picie alkoholu. Bezpośrednio po piciu alkohol odpowiada za zmiany nastroju, niekontrolowane zachowania, przemoc, zachowania ryzykowne, zatrucia alkoholem, wypadki samochodowe i inne.
Dlaczego alkohol negatywnie wpływa na zachowanie i zdrowie? Alkohol jest substancją psychoaktywną, która silnie oddziałuje na układ nerwowy. Jest depresantem, który po fali dobrego nastroju i rozluźnienia powoduje silne pogorszenie samopoczucia.
Alkohol zaburza funkcjonowanie w mózgu obszarów odpowiedzialnych za podejmowanie racjonalnych decyzji, kontrolowanie impulsywności i pamięć. Alkohol zwiększa ryzyko bardzo wielu chorób, ponieważ jest dla organizmu trucizną, ma działanie toksyczne i prozapalne.
Z biegiem czasu nadmierne spożywanie alkoholu może prowadzić do rozwoju chorób przewlekłych i innych poważnych problemów, które obejmują:
- wysokie ciśnienie krwi, choroby serca, udar,
- choroby wątroby i problemy z trawieniem,
- choroby trzustki i problemy z gospodarką glukozy,
- rak piersi, rak jamy ustnej, rak gardła, rak przełyku, rak krtani, rak wątroby, rak okrężnicy i rak odbytnicy,
- osłabienie układu odpornościowego, zwiększające szanse zachorowania,
- problemy z nauką i pamięcią, w tym demencja i słabe wyniki w nauce,
- problemy ze zdrowiem psychicznym, w tym depresja i lęk,
- problemy społeczne, w tym problemy rodzinne, zawodowe i bezrobocie,
- uzależnienie od alkoholu.
Regeneracja wątroby po odstawieniu alkoholu
Wątroba jest podstawowym narządem, który uczestniczy w metabolizmie alkoholu. Produkty rozpadu alkoholu etylowego – aldehyd octowy i kwas octowy – zaburzają równowagę procesów utleniania i redukcji w komórkach wątroby, co prowadzi do stresu oksydacyjnego, stanów zapalnych i licznych uszkodzeń, a w konsekwencji do alkoholowego zapalenia, stłuszczenia, marskości lub nowotworu wątroby.
W krajach rozwiniętych alkohol jest główną przyczyną chorób wątroby, a 70% osób z chorobami wątroby jest w mniejszym lub większym stopniu uzależniona od picia alkoholu.
Wątroba jest narządem, który wykazuje największe zdolności regeneracji. Aż trudno uwierzyć, ale nawet przy zniszczeniu 75% tego narządu przy odpowiednich warunkach wątroba jest w stanie odtworzyć się do pierwotnego rozmiaru.
Oczyszczanie i odbudowa komórek wątroby zaczyna się już w kilka dni po odstawieniu alkoholu. Jednak skuteczność regeneracji i czas niezbędny na regenerację wątroby zależy od ilości wypijanego wcześniej alkoholu i czasu trwania regularnego picia.
U osób, które upijają się raz w tygodniu, miesiąc bez alkoholu pozwala przywrócić właściwe funkcje wątroby. Regularne, przewlekłe nadużywanie alkoholu wymaga od 3 miesięcy do roku abstynencji, aby cofnąć zmiany chorobowe związane z alkoholowym stłuszczeniem i zapaleniem wątroby.
Nie na każdym stadium chorób wątroby można cofnąć szkodliwe zmiany. Komórki wątroby mogą się zregenerować, jeśli dojdzie do pojedynczego urazu i jeśli tylko niektóre komórki są uszkodzone. Jeśli uszkodzenie wątroby postępuje przez lata, rozwija się marskość. W przypadku marskości wątroby jedyną opcją leczenia jest przeszczep wątroby.
Regeneracja mózgu po odstawieniu alkoholu
Alkohol jest toksyną dla mózgu, która powoduje obumieranie tkanek mózgu i zaburza połączenia komórek nerwowych. Regeneracja mózgu po odstawieniu alkoholu jest możliwa, ale nie we wszystkich obszarach. W badaniach naukowych, które analizują, co dzieje się w mózgu podczas abstynencji, mowa zwykle o abstynencji trwałej i odstawieniu alkoholu na co najmniej 6 miesięcy.
Po tym czasie u osób z historią uzależnienia od alkoholu obserwuje się wzrost objętości hipokampa – regionu mózgu odpowiedzialnego za pamięć oraz regionów związanych z podejmowaniem decyzji. Oznacza to, że podczas odstawienia alkoholu dochodzi do odbudowywania komórek mózgu. Stwierdza się także poprawę pamięci krótkotrwałej, długotrwałej oraz zdolności werbalne.
Według badań z udziałem osób uzależnionych od alkoholu trwających w abstynencji samoczynnie nie dochodzi do regeneracji takich funkcji mózgu jak:
- zdolności wzrokowo-przestrzenne,
- podzielność uwagi,
- skupienie przez dłuższy czas na jednej czynności,
- impulsywność,
- rozpoznawanie emocji innych osób
- i planowanie.
Wymagają one dodatkowej terapii lub leków.
Z badań z 2019 roku wynika, że regeneracja mózgu nie rozpoczyna się natychmiast po zaprzestaniu picia alkoholu. U uczestników badania obserwowano powstawanie nowych uszkodzeń istoty białej mózgu do 6. tygodni od rozpoczęcia abstynencji.
Największe zmiany dotyczyły spoidła wielkiego, które łączy półkulę prawą i lewą oraz strzępka, który odpowiada za połączenie hipokampu (kluczowy dla pamięci) z korą przedczołową (odpowiedzialną za podejmowanie decyzji) i jądrem półleżącycm (element ośrodka nagrody).
Odstawienie alkoholu a sen
Alkohol przyspiesza zasypianie, jednak to jego jedyna zaleta w kontekście lepszego snu. Alkohol zaburza naturalny rytm występowania faz snu, obniża jego jakość i przyczynia się do chronicznego zmęczenia. W mózgach osób, które zasypiają po wypiciu alkoholu szybko pojawiają się fale delta odpowiedzialne za głęboki sen, ale jednocześnie przeplatają się one z falami alfa, które są typowe dla dziennej aktywności.
Czyli w praktyce osoba śpi, ale nie odpoczywa. Od 25 do 72% osób nadużywających alkoholu ma problemy ze snem, które obejmują częstsze przebudzenia, gorszą jakość snu, skrócenie fazy głębokiego snu i przedwczesne wybudzanie się ze snu.
Niestety regeneracja i powrót do prawidłowego snu u osób, które odstawiły alkohol trwa bardzo długo. Według opinii abstynentów dobry sen dający odpoczynek pojawia się dużo później niż poprawa wyników biochemicznych i spadek ciśnienia krwi. Największym problemem po odstawieniu alkoholu jest zapadanie w sen, natomiast jego utrzymanie jest łatwiejsze – odwrotnie niż podczas picia alkoholu.
Problemy ze snem po odstawieniu alkoholu zaczynają ustępować zwykle w okresie od 2 do 6 miesięcy po zaprzestaniu picia. Z badań naukowych wynika, że u części osób zaburzenia snu REM występują nawet po roku abstynencji.
Czytaj też: Fazy snu: czuwanie, sen NREM i sen REM
Odstawienie alkoholu a niepokój i lęki
Bardzo duża grupa osób nadużywających alkoholu sięga po niego w celu zredukowania napięcia i stresu. Rzeczywiście w pierwszym etapie alkohol daje uczucie odprężenia i odsunięcia od problemów. Jest to jednak jedynie chwilowa pomoc.
Alkohol powoduje bowiem spadek poziomu serotoniny i innych neuroprzekaźników w mózgu, co wywołuje lub nasila niepokój, stany lękowe i ataki paniki. Obniżenie nastroju i silny niepokój jest odczuwany przez większość osób pijących przez kilka godzin lub nawet cały następny dzień po nadużyciu alkoholu.
Długofalowymi konsekwencjami nadużywania alkoholu mogą być różne zaburzenia zdrowia psychicznego. Badania pokazują, że osoby z alkoholizmem mają trudności z wyzdrowieniem po traumatycznych wydarzeniach.
Jest to prawdopodobnie spowodowane skutkami nadużywania alkoholu, które mogą zmienić aktywność mózgu. Osoby długotrwale pijące mogą być predysponowane do rozwoju zaburzeń lękowych.
Zła wiadomość jest taka, że zwiększony niepokój to także objaw odstawienia alkoholu. Nadużywanie alkoholu silnie wpływa na wytwarzanie prawie wszystkich neuroprzekaźników, a po odstawieniu alkoholu ich poziomy szybko zaczynają się zmieniać. Alkohol szczególnie wpływa na kwas gamma-aminomasłowy (GABA), który hamuje aktywność mózgu, oraz glutaminian, który go pobudza.
Podczas regularnego picia alkoholu glutaminian słabiej pobudza mózg, a GABA lepiej go hamuje. Właśnie dlatego alkohol sprawia, że po wypiciu alkoholu pojawia się uczucie relaksu i rozluźnienia, a także obniżają się zahamowania.
Po odstawieniu alkoholu zmiany te odwracają się. Powrót do prawidłowego wydzielania i funkcjonowania neuroprzekaźników zajmuje dużo czasu, często roku i dłużej, a przy tym może wymagać wsparcia psychologicznego.
Polecany artykuł:
Regeneracja przewodu pokarmowego po odstawieniu alkoholu
Aldehyd octowy – metabolit alkoholu etylowego – uszkadza wszystkie elementy przewodu pokarmowego. Częste picie alkoholu powoduje uszkodzenia błon śluzowych przełyku, żołądka i dwunastnicy, przyczyniając się do wrzodów i nowotworów.
Alkohol osłabia również mięśnie otaczające żołądek, jelito cienkie i jelito grube. Wpływa to na motorykę i skrócenie czasu przejścia treści pokarmowych w jelicie cienkim, powodując biegunkę.
Co najważniejsze, przewlekłe spożywanie alkoholu zaburza funkcjonowanie bariery jelitowej – zmniejsza integralność połączeń ścisłych komórek nabłonka jelit, umożliwia przenikanie do krwiobiegu niestrawionych resztek pokarmowych, toksyn i bakterii, czyli jest jednym z czynników odpowiedzialnych za tzw. cieknące jelito.
Alkohol zaburza także chemiczne i enzymatyczne bariery ochronne jelit oraz niszczy mikrobiom jelitowy, zabijając bakterie probiotyczne i stwarzając warunki do rozwoju bakterii chorobotwórczych.
Regeneracja przewodu pokarmowego po odstawieniu alkoholu następuje szybko. Już 3 tygodnie bez picia alkoholu wystarczają, aby doszło do naprawy połączeń ścisłych komórek nabłonka jelit, przywrócenia funkcji barier chemicznych i enzymatycznych.
Powrót do równowagi mikrobiomu jelit zajmuje więcej czasu, ale po 3. tygodniach obserwuje się korzystne zmiany i wzrost bakterii komensalnych.
Czytaj też: Biegunka po alkoholu - co ją powoduje?
Regeneracja serca i układu krążenia po odstawieniu alkoholu
Prozapalne i toksyczne działanie alkoholu powoduje zaburzenia układu krążenia na wielu poziomach. Alkohol wywołuje liczne kardiomiopatie, zaburzenia skurczu serca, arytmię, tachykardię, nadciśnienie, powoduje wzrost poziomu „złego” cholesterolu we krwi i zwiększa ryzyko miażdżycy. Regeneracja układu krążenia po odstawieniu alkoholu następuje bardzo szybko.
Z badań naukowych wynika, że już po 4 tygodniach abstynencji obserwuje się unormowanie tętna, ciśnienia skurczowego i rozkurczowego krwi, spadek LDL i cofanie się uszkodzeń mięśnia sercowego.
Wzrost odporności po odstawieniu alkoholu
Osoby nadużywające alkoholu częściej chorują m.in. na zapalenie płuc i inne choroby górnych dróg oddechowych, a ich rany goją się wolniej. Alkohol osłabia odpowiedź immunologiczną organizmu na kilka sposobów:
- zmienia strukturę mikrobioty jelitowej, która wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego,
- zakłóca komunikację między tymi organizmami a układem odpornościowym jelit,
- uszkadza komórki nabłonkowe, limfocyty T i neutrofile w układzie pokarmowym, zaburzając funkcję bariery jelitowej i ułatwiając wyciek drobnoustrojów do krwiobiegu, co nasila stan zapalny w całym ciele, uszkadzając tkanki i narządy.
Szczególnie silnym uszkodzeniom ulega układ odpornościowy płuc. Ponadto picie alkoholu powoduje wytwarzanie prozapalnych interleukin i cytokin.
Regeneracja układu odpornościowego po odstawieniu alkoholu rozpoczyna się od spadku poziomu stanu zapalnego w organizmie. Wraz z odbudową mikrobiomu następuje poprawa funkcjonowania układu odpornościowego, a jej czas zależy od poziomu uszkodzeń i okresu nadużywania alkoholu. Trzeba liczyć się z tym, że układ odpornościowy potrzebuje miesięcy do powrotu do równowagi.
Wirtualny alkomat - skorzystaj z kalkulatora promili
Krok 1 z 3, podaj swoje informacje
