Lista "E" - rodzaje substancji dodatkowych w żywności

Lista "E" - jakie substancje rzeczywiście zawiera? Substancje dodatkowe w powszechnej świadomości konsumentów to synonim przede wszystkim konserwantów, co nie do końca odpowiada stanowi faktycznemu. Substancje dodatkowe dzieli się na 26 kategorii, wśród których można wymienić: barwniki, substancje słodzące, wzmacniacze smaku, stabilizatory, substancje konserwujące, polepszacze.

Substancje dodatkowe, oznaczane symbolem E posiada zdecydowana większość dostępnych na naszym rynku produktów spożywczych. Zawierają numer indentyfikacyjny wg systemu międzynarodowego INS (International Numbering System). Każda z tych substancji, aby być dopuszczona do produkcji żywności, musi posiadać pozytywną opinię Komitetu Ekspertów FAO/WHO ds. Żywności, a w Unii Europejskiej – Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności. Instytucje te poddają substancje ocenie pod względem ryzyka dla zdrowia konsumenta, wynikającego z ich spożycia. Obecnie zasady użycia substancji dodatkowych (tj. dawki, kategorie produktów, do których można je dodawać) określone są w obligatoryjnym dla wszystkich Państw UE rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r.

"E" nie musi szkodzić!

Mitem powielanym przez konsumentów jest to, że dodatki do żywności są substancjami wytworzonymi w sposób sztuczny, ergo nie są one bezpieczne dla zdrowia. Tymczasem, wiele z substancji dodatkowych stosowanych przez przemysł spożywczy występuje w naturze np. kwas benzoesowy zawarty w malinach, śliwkach czy borówkach. Zgodnie z rozporządzeniami unijnymi, producenci żywności muszą oznaczyć użycie substancji dodatkowych poprzez podanie symbolu E wraz z odpowiednim numerem indentyfikacyjnym oraz podanie funkcji technologicznej, którą dana substancja pełni w środku spożywczym.

Substancje słodzące w żywności: acesulfam, aspartam, sukraloza

Duże znaczenie w produkcji żywności „light”, czy żywności o obniżonej wartości energetycznej lub bez cukru sprawują substancje słodzące. Wśród najbardziej znanych znajdują się: Intensywne substancje słodzące (m.in.: acesulfam K E 950, aspartam E 951, sukraloza E 955). Ich słodkość wielokrotnie przewyższa siłę słodzącą sacharozy. Dlatego też, substancje te stosowane są w bardzo małych ilościach, tak więc nie mają wpływu na wartość energetyczną produktu.

1. Należy pamiętać, że produkty zawierające aspartam (E 951) lub sól aspartamu i acesulfamu (E 962) nie mogą być spożywane przez osoby chore na fenyloketonurię. Stąd też producenci są zobligowani przez prawo unijne do umieszczania stosownych informacji na opakowaniach.

2. Poliole (m.in: sorbitol E 420, ksylitol E 967) to substancje charakteryzujące się niższym poziomem słodkości niż sacharoza przy niższej wartości energetycznej. Nadmierne spożycie produktów zawierających poliole może powodować zakłócenia perystaltyki. Na etykietach produktów zawierających poliole w stopniu przekraczającym 10% musi być zamieszczona adnotacja, że spożycie tych produktów w nadmiernych ilościach może mieć efekt przeczyszczający.

Produkty, do których zastosowano substancje słodzące muszą być oznakowane, że produkt zawiera substancje słodzące. W przypadku dodatku zarówno cukru, jak i substancji słodzących – taka informacja musi znajdować się na etykiecie produktu.

Barwniki mogą negatywnie wpływać na dzieci

Aby produkt spożywczy miał bardziej atrakcyjny wygląd, do jego produkcji często wykorzystuje się barwniki. Mogą się one znaleźć w produktach takich jak: wyroby cukiernicze, wyroby ciastkarskie, pieczywo cukiernicze, desery, lody, napoje bezalkoholowe. Na etykietach produktów, które zawierają następujące barwniki: żółcień pomarańczową (E 110), żółcień chinolinową (E 104), azorubinę (E 122), czerwień Allura (E 129), tartrazynę (E 102), czerwień koszenilową (E 124) pojawia się dodatkowa informacja o możliwym szkodliwym wpływie ww. barwników na aktywność i skupienie uwagi u dzieci. Warto zauważyć, że niekiedy użycie substancji dodatkowych do produktu spożywczego jest koniecznością, aby móc zapewnić odpowiednią jakość i bezpieczeństwo wyrobu. Przykładem są wędliny peklowane, do produkcji których wykorzystuje się azotyny (E 249—E 250), które skutecznie hamują drobnoustroje odpowiadające za powstawanie toksycznego jadu kiełbasianego. Należy jednak pamiętać, że nadmierne spożywanie produktów zawierających substancje dodatkowe może wiązać się z potencjalnym ryzykiem dla zdrowia. Dlatego wskazane jest stosowanie urozmaiconej diety, wybieranie żywności jak najmniej przetworzonej, przestrzeganie zasad dobrego żywienia, a przy wyborze produktów spożywczych – kierowanie się informacjami umieszczonymi na etykietach.

Instytut Żywności i Żywienia