Kwas chlorogenowy - właściwości, skutki uboczne, źródła

Kwas chlorogenowy ma wiele właściwości. W jednym z badań wykazano, że kwas chlorogenowy zmniejsza wchłanianie cukru, dzięki czemu pomaga osobom zmagającym się z chorobą, jaką jest cukrzyca. Podobno to także dobry środek na odchudzanie. Jednak mimo to wśród naukowców opinie na temat kwasu chlorogenowego są podzielone. Jakie działanie ma kwas chlorogenowy? Jakie mogą być skutki uboczne jego stosowania? Jakie są naturalne źródła kwasu chlorogenowego? Czy produkty z kwasem chlorogenowy, jakie oferuje apteka, zawsze są pełnowartościowe? Jaka jest cena kwasu chlorogenowego?

Spis treści

1. Kwas chlorogenowy - co to jest i gdzie występuje?
2. Kwas chlorogenowy a odchudzanie
3. Kwas chlorogenowy a cukrzyca
4. Kwas chlorogenowy w chemioprewencji chorób nowotworowych
5. Kwas chlorogenowy - właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze
6. Kwas chlorogenowy - skutki uboczne i przeciwwskazania

Kwas chlorogenowy to inaczej kwas kawoilochinowy, w skrócie CGA, a także wyciąg z zielonej kawy. Ma wiele właściwości, wśród których najbardziej znane są właściwości odchudzające.

Kwas chlorogenowy - co to jest i gdzie występuje?

Kwas chlorogenowy jest antyoksydantem powszechnie występującym w tkankach roślinnych. Występuje on w dość dużych ilościach w:¹

• zielonej kawie - w odróżnieniu od ziaren zielonej kawy, ziarna palonej kawy zawierają znacznie mniejsze ilości tego związku, gdyż ulega on rozpadowi w czasie obróbki termicznej
• nasionach kakaowca
• owocach aronii i czarnej jagody
• owocach i liściach morwy
• w przyprawach ziołowych

Kwas chlorogenowy występuje także w miodzie. Badania wskazują, że w miodach dominują kwasy: chlorogenowy, kawowy i ferulowy.² Ich zawartość w miodach krajowych jest dość zróżnicowana (od 0,3 do 103,2 mg/kg). Najbardziej zasobne w wymienione kwasy fenolowe okazały się miody: lipowy, gryczany i wrzosowy, które zawierały średnio 36,6; 17,3 i 20,3 mg/kg powyższych kwasów fenolowych. Najmniej kwasu chlorogenowego, kawowego i ferulowego zawierały miody: wielokwiatowy, rzepakowy i akacjowy.²

Poza tym kwas chlorogenowy i jego izomery stanowi
około 90 proc. wszystkich zwią
zków fenolowych występują
cych w bulwach ziemniaka. Jest on obecny także w herbacie, pomidorach, oberżynie.⁵

Innym źródłem kwasu chlorogenowego jest yerba mate i pokrzywa.

Zawartość kwasu chlorogenowego w wybranych produktach:

Źródło: Nebesny E., Budryn G., Fenolokwasy – ich właściwości, występowanie w surowcach roślinnych, wchłanianie i przemiany metaboliczne, "Bromatologia i Chemia Toksykologiczna" 2006, nr 2

Kwas chlorogenowy a odchudzanie

Czy kwas chlorogenowy jest dobrym środkiem na odchudzanie? Niektórzy przekonują, że kwas chlorogenowy zmniejsza ilość cukru wchłanianego w przewodzie pokarmowym. Prowadzi to do zmuszenia organizmu do korzystania z nagromadzonych wcześniej zapasów. W ten sposób ma wspomagać odchudzanie.

Właściwości odchudzających kwasu chlorogenowego dowodzą m.in. badania kliniczne norweskich naukowców, które zostały przeprowadzone na 12 zdrowych ochotnikach. Została im podawana kawa rozpuszczalna wzbogacona o kwas chlorogenowy. Okazało się, że wywoływała ona zmniejszenie wchłaniania glukozy o 6,9 proc. w porównaniu z grupą kontrolą.

Kwas chlorogenowy zmniejsza wchłanianie cukru z przewodu pokarmowego oraz poprawia wrażliwość tkanek na insulinę.

W drugim, porównawczym, randomizowanym, z podwójnie ślepą próbą, 12-tygodniowym badaniu badano wpływ kwasu chlorogenowego na masę ciała 30 osób z nadwagą. Badanych podzielono na dwie grupy. Jedna dostawała kawę rozpuszczalną z kwasem chlorogenowym, a druga bez dodatku tego związku. Średnie ubytki masy ciała w grupie, która przyjmowała kwas chlorogenowy, wyniosła 5,4 kg, a w grupie, która przyjmowała normalną kawę - 1,7 kg.⁶

Naukowcy doszli więc do wniosku, że kawa rozpuszczalna wzbogacona kwasem chlorogenowym wydaje się mieć znaczący wpływ na wchłanianie i wykorzystanie glukozy z diety. Efekt ten - jeśli kawa jest stosowana przez dłuższy czas - może spowodować zmniejszenie masy ciała i tkanki tłuszczowej.

Jednak nie można wyciągać zbyt szerokich wniosków na podstawie badania, które dotyczyło tak niewielkiej liczby uczestników. Poza tym lekarze zwracają także uwagę na dużą ilość kofeiny zawartą w ekstrakcie zielonej kawy. Silne działanie pobudzające może wywoływać efekt chudnięcia, nie ma więc pewności, czy główną substancja odchudzającą jest kofeina, czy kwas chlorogenowy. Nie wiadomo również, czy efekt odchudzający jest trwały. Wydaje się, że po odstawieniu kwasu chlorogenowego może dojść do ponownego wzrostu masy ciała, czyli „efektu jojo”.

Można zaryzykować stwierdzenie, że kwas chlorogenowy jako suplement diety może być pomocny w zmniejszaniu masy ciała pod warunkiem jednoczesnej modyfikacji diety. Jednak nie można wykluczyć, że po odstawieniu tego związku dojdzie do ponownego wzrostu masy ciała.

Kwas chlorogenowy a cukrzyca

Kwas chlorogenowy obniża poziom cukru we krwi, w związku z tym mogą go stosować osoby zmagające się z cukrzycą. Tak wynika m.in. z badań naukowców z University of Scranton w Pensylwanii (USA).³

Uczestnikom (zarówno kobietom, jak i mężczyznom) o prawidłowej wadze, którzy nie chorowali na cukrzycę, podawano codziennie od 100 mg do 400 mg ekstraktu w kapsułce z wodą, a następnie poddawano testom na tolerancję glukozy. Pod koniec badania testy wykazały, że ekstrakt zielonej kawy skutecznie obniżył poziom cukru we krwi u każdego uczestnika.

Ci, którzy przyjmowali największą dawkę - 400 mg, doświadczyli największego spadku stężenia glukozy we krwi, chociaż wszystkie dawki powodowały znaczną redukcję stężenia cukru we krwi.

"Jeśli kwas chlorogenowy może wpłynąć na poziom glukozy u normalnej osoby, powinien zadziałać jeszcze lepiej u diabetyków, ponieważ oni mają problem", powiedział autor badań, Joe Vinson.

Naukowcy zauważyli także, że zauważyli, że uczestnicy, którzy spożywali ten ekstrakt zielonej kawy przez okres 22 tygodni, stracili około 10 proc. masy ciała.

Kwas chlorogenowy w chemioprewencji chorób nowotworowych

Kwas chlorogenowy ma duże znaczenie w chemioprewencji chorób nowotworowych. Przedstawione wyniki doświadczeń, przeprowadzonych na zwierzętach, wskazują na wysoką skuteczność kwasu chlorogenowego jako środka ochronnego komórek wątroby przeciwko zatruciu tetrachlorkiem węgla oraz izotopami kobaltu i kadmu.¹

Z czego wynikają te właściwości? Kwas chlorogenowy należy do grupy fenolokwasów, które stanowi
ą grupę roślinnych zwi
ązków chemioprewencyjnych. Kwas chlorogenowy ma zdolność blokowania kancerogenów powstających na drodze metabolicznych przemian niektórych substancji rakotwórczych.⁵ Kwas chlorogenowy ma zdolność unieczynniania wolnych rodników.

Kwas chlorogenowy jest również środkiem przeciwzapalnym, wykazuje właściwości żółciopędne, hamuje przemiany kwasu γ-aminomasłowego (GABA) w ośrodkowym układzie nerwowym.¹

Kwas chlorogenowy - właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze

Badania wykazały, że kwas chlorogenowy hamował rozwój bakterii oraz grzybów drożdżoidalnych, pleśniowych i dermatofitów, takich jak, m.in.: gronkowiec złocisty, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, paciorkowiec kałowy, pałeczka ropy błękitnej, Candida albicans, Penicillium chrysogenum czy Trichophyton mentagrophytes.⁴

Kwas chlorogenowy - skutki uboczne i przeciwwskazania

Większość badań dotyczących kwasu chlorogenowego wykazuje, że jest to dość bezpieczny suplement diety.

Jednak w jednym z badan wykazano, że stosowanie kwasu chlorogenowego łącznie z dietą wysokotłuszczową nie tylko nie przyczynia się do zmniejszenia masy ciała, ale też nie chroni zwierząt doświadczalnych przed niekorzystnymi następstwami metabolicznymi takiej diety.⁷

Inne badania sugerują, że duże dawki kwasu chlorogenowego mogą nasilać reakcję zapalną.

W związku z dużą zawartością kofeiny, tego typu preparatów nie poleca się kobietom w ciąży, a także bardzo młodym osobom, które nie skończyły jeszcze 16 lat. Osoby, które cierpią na choroby serca lub problemy z nadciśnieniem – również nie powinny sięgać po suplementy z zieloną kawą.

Jeśli będziemy stosować kwas chlorogenowy w wyznaczonych dawkach, będzie on w pełni bezpieczny.

Bibliografia:

1. Parus A., Przeciwutleniające i farmakologiczne właściwości kwasów fenolowych, Postępy Fitoterapii 2013, nr 1

2. Hołderna-Kędzia E., Kędzia B., Występowanie związków fenolowych w miodzie pszczelim, "Postępy Fitoterapii" 2008, nr 4

3. Green coffee bean extract has anti-diabetic benefits, https://www.diabetes.co.uk/news/2013/Apr/green-coffee-bean-extract-has-anti-diabetic-benefits-91144231.html

4. Kędzia B., Hołderna-Kędzia B., Działanie przeciwdrobnoustrojowe roślinnych pochodnych fenolu, Postępy Fitoterapii 2012, nr 3

5. Gawlik-Dziki U., Fenolokwasy jako bioaktywne składniki żywności, "Żywność. Nauka. Technologia. Jakość" 2004, nr 4

6. The effect of chlorogenic acid enriched coffee on glucose absorption in healthy volunteers and its effect on body mass when used long-term in overweight and obese people. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18035001

7. Supplementation of a high-fat diet with chlorogenic acid is associated with insulin resistance and hepatic lipid accumulation in mice. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23586419

8. Randomized, double-blind, placebo-controlled, linear dose, crossover study to evaluate the efficacy and safety of a green coffee bean extract in overweight subjects https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3267522/

Monika Majewska