Kuchnia polskich kresów: potrawy wigilijne z kresową nutą
Wigilia to karp, śledzie, pierogi. Przyrządzasz je zgodnie z domowym zwyczajem. U Kingi Błaszczyk-Wójcickiej (wegetarianki, łączącej różne tradycje) na wigilijnym stole królują potrawy wywodzące się z kuchni kresowej. Na czym polega kuchnia kresowa? Jak przygotować potrawy wigilijne w kresowym stylu?
Tradycyjne wigilijne potrawy, które podawane niegdyś w polskich domach na kresach Rzeczypospolitej, mają bogaty rodowód. Można w nich znaleźć wpływy tradycji litewskiej, ukraińskiej, białoruskiej, tatarskiej, a nawet nieco galicyjskich akcentów. Wynika to z wielowiekowego współistnienia na tych ziemiach różnych narodów. Swój udział w kuchni kresowej ma też tradycja kulinarna polskich dworków szlacheckich, bogatych chłopów, a także mieszkańców Wilna i Lwowa. Z kuchni kresowej pochodzi dziś wiele lubianych i cenionych potraw, jak np. popularne w całej Polsce placki ziemniaczane, gołąbki, kołduny, chłodniki, sękacz czy kasza ze skwarkami – kiedyś jaglana, dzisiaj gryczana, zwykle podawana do drugiego dania.
Spis treści
Kuchnia kresowa: prostota i wykwintność
Ze względu na prostotę składników kuchnia kresowa nie zalicza się do wyrafinowanych. Poza kaszami, które są dodawane do farszów i zapiekanek, ważne miejsce zajmują w niej ziemniaki. Do najbardziej dziś znanych potraw ziemniaczanych należą:
- babka z tartych ziemniaków, wędzonego boczku i cebuli,
- kiszka wypełniona ziemniaczaną masą,
- kartacze – kluski z gotowanych i surowych tartych ziemniaków z farszem z mięsa i cebuli,
- czy cepeliny – pyzy ziemniaczane nadziewane wieprzowiną z dodatkiem majeranku, podawane z gęstą śmietaną i zasmażaną kiszoną kapustą.
Kuchnia kresowa: smak wigilijnej kutii
Wigilia kresowa to śledzie po wileńsku z sosem z borowików lub podgrzybków, gęstym przecierem pomidorowym i... wędzoną szprotką w oleju albo śledzie w sosie winno-rodzynkowym. To forszmak, czyli placuszki z masy śledziowo-ziemniaczanej z dodatkiem jabłka i cebuli, formowane w kształcie rybek.
Z kuchni kresowej wywodzi się karp zapiekany w śmietanie, który znajduje się dziś na wielu wigilijnych stołach. Podobnie jak kutia – tradycyjna potrawa wigilijna przygotowana z pszenicy, maku, miodu i bakalii.
Największą sztuką jest ugotowanie pszenicy na sypko. To bardzo ważne nie tylko ze względów kulinarnych. Kutia służyła kiedyś wróżbom noworocznym. Jeśli cisnęło się nią o powałę i nie pozostawiła śladów, wróżyło to domowi pomyślność.
Na wigilijnym stole u Kingi Błaszczyk-Wójcickiej dominują potrawy wegetariańskie zaczerpnięte z kuchni kresowej babci, pochodzącej z Dowgiałłów. Nie ma wśród nich śledzi ani innych ryb, bo nie je ich jej rodzina.
Czytaj też:
- Dania wigilijne: polskie tradycje. Jak kiedyś wyglądała Wigilia?
- Święta to czas refleksji, a nie egzamin na perfekcyjną panią domu
- Przygotowania do świąt Bożego Narodzenia: jak to zrobić i nie zwariować? Poradnik świąteczny
Polecany artykuł:
miesięcznik "Zdrowie"
