Kuchnia indyjska: dieta pełna przypraw

2011-07-05 13:49

Kuchnia indyjska fascynuje wyrazistością smaków, kolorów i zapachów. To najlepsza dieta na upał! A do tego zdrowa, bo kuchnia indyjska jest pełna warzyw i przypraw o właściwościach zdrowotnych przy minimalnej ilości mięsa.

Kuchnia indyjska: dieta pełna przypraw
Autor: Thinkstockphotos.com

Kuchnia indyjska jest idealna na upał - po dobrze doprawionym posiłku człowiek nabiera energii, łatwiej znosi wysoką temperaturę. Najwyżej cenioną umiejętnością kulinarną w Indiach jest łączenie przypraw, które nadają jedzeniu niepowtarzalny smak i aromat. Hindusi zawdzięczają im dobrą kondycję i zdrowie. Na bieżąco miele się je albo rozdrabnia w moździerzu. Skład mieszanki przyprawowej, tzw. masali, jest często przekazywaną z pokolenia na pokolenie tajemnicą rodzinną. Ale można też na bazarze kupić gotowe kompozycje przeznaczone do konkretnych dań. Im bardziej na południe, tym ostrzejsza kuchnia. To charakterystyczne dla krajów tropikalnych. Pikantne potrawy zmuszają do picia większej ilości płynów, co wspomaga pocenie, obniża temperaturę ciała i przyspiesza wydalanie toksyn z organizmu, ułatwiając życie w gorącym klimacie.

Kuchnia indyjska - przyprawy nadają smak i leczą

Mądre wykorzystanie wybranych nasion, korzeni, kory drzew nadaje kuchni indyjskiej niezwykły charakter. Przyprawy mają też właściwości lecznicze. Dzięki nim indyjska dieta jest lekkostrawna. Wiele tradycyjnych potraw zawiera cebulę i czosnek (działają przeciwbakteryjnie) oraz świeży imbir (pobudza trawienie i neutralizuje toksyny). Kuchnia indyjska nie może się obyć bez kminku indyjskiego (nazywany w Europie kminem rzymskim) –  to podstawowa przyprawa do curry, ryżu, fasoli (przeciwdziała niestrawności, łagodzi bóle brzucha); kolendry – nadaje potrawom świeży smak i aromat (ułatwia trawienie pokarmów bogatych w skrobie, jest naturalnym środkiem moczopędnym i alkalizującym); chili – to jemu jedzenie zawdzięcza ostry smak (pobudza krążenie, dezynfekuje i zapobiega rozwojowi pasożytów). Barwiąca jedzenie na żółto kurkuma działa przeciwzapalnie, oczyszcza krew i zwiększa odporność. Goździki, kardamon i cynamon odkażają górne drogi oddechowe. Używana do sosów i napojów mięta łagodzi ból brzucha i usuwa wymioty i nudności. Wśród bogactwa rozmaitych przypraw ważne miejsce zajmuje asafetyda – sproszkowana żywica z drzewa o tej samej nazwie, przypominająca w smaku cebulę. Jest skutecznym środkiem na niestrawność i wzdęcia. Hindusi chętnie sięgają po cytrynowe w smaku liście kaffiru (indyjska limonka), odświeżające liście curry, nasiona kopru włoskiego, tamaryndę. Przyprawy nadają jedzeniu wyrazisty smak, dlatego w zasadzie nie potrzeba już go solić. Nadmiar sodu zatrzymuje wodę w organizmie, powoduje obrzęki, szkodzi sercu i nerkom.

Zdaniem eksperta
Kinga Błaszczyk-Wójcicka, krysznaitka i wegetarianka

Ważna jest czystość i spokój wewnętrzny. W kulturze indyjskiej trudno oddzielić codzienne życie od sacrum. Hinduizm jest religią, w której każdą czynność można zamienić w służbę Bogu. Kobiety, rozpalając w kuchni ogień, odprawiają taki sam rytuał jak kapłan w świątyni. Zanim podadzą gotowy posiłek, ofiarowują go Bogu na domowym ołtarzyku. Gotowanie – od starannego wyboru produktów do dekorowania potrawy – traktuje się jako ceremonię religijną. Do kuchni mają wstęp tylko członkowie rodziny. Jeśli wyjątkowo zezwala się wejść przyjacielowi do domu, to powinien on wcześniej zdjąć buty, bo w Indiach, na znak szacunku, wchodzi się do kuchni na bosaka. W tradycyjnych indyjskich domach przed gotowaniem obmywa się ciało i zakłada świeże ubranie. Rano myje się też wszystkie garnki i patelnie, żeby rytuał przygotowania posiłku przebiegał w doskonałej czystości. Czystość zewnętrzna pomaga osiągnąć niezwykle ważną czystość i spokój wewnętrzny. Jeśli z gospodyni emanuje dobro, przygotowane jedzenie będzie nie tylko smaczne, ale także wprawi biesiadników w dobry nastrój. Dlatego tak istotna jest atmosfera i emocje towarzyszące przyrządzaniu jedzenia.

miesięcznik "Zdrowie"

Kuchnia indyjska - jogurt Dahi chłodzi i gasi pragnienie

Ratunkiem na upał jest jogurt dahi. Powstaje z mleka, które w gorącym klimacie fermentuje niezwykle szybko. Znakomicie smakuje bez żadnych dodatków. Podany ze smażonymi warzywami stanowi lekkie danie obiadowe. Najpopularniejszym indyjskim napojem jest lassi, czyli dahi rozcieńczony zimną wodą, zwykle podawany z kostkami lodu. Przyprawiony bardzo drobną tzw. czarną solą (kalanamak) lub nierafinowanym cukrem z trzciny (jaggery) chłodzi, gasi pragnienie i równoważy smak ostrych przypraw. Mango lassi, czyli jogurt zmiksowany z mango, podaje sie na śniadanie. Indyjski jogurt jest nieodłącznym składnikiem wielu lekkich dań np. raity – orzeźwiająca sałatka z blanszowanego szpinaku albo świeżego ogórka, stanowiąca obowiązkowy element pełnego indyjskiego posiłku. Bez jogurtu trudno sobie wyobrazić królową indyjskich potraw – biryani. Pokrojonego na małe kawałki kurczaka marynuje się w bulionie z przyprawami i jogurtem, a potem układa na przemian z lekko podgotowanym ryżem, zalewa marynatą, przykrywa naleśnikiem i zapieka. Słynne są dania tandoori z kurczaka albo innego mięsa, ryb lub owoców morza, zamarynowane w przyprawach i jogurcie, a następnie upieczone w glinianym piecu, zwanym tandoor, od którego pochodzi nazwa potrawy. Na ulicach można zobaczyć popularną wersję takiego pieca, tandoor, wykonanego z dużej metalowej beczki wylepionej gliną. Potrawy są kruche, soczyste i aromatyczne. Na indyjskich stołach często gości jogurtowy pilaw, doprawiony przyprawami. Dahi jest składnikiem zup, sosów curry, sałatek owocowych i rozmaitych deserów. Wśród nich ważne miejsce zajmuje wykwintny shrikhand z szafranem, kardamonem, płatkami migdałów i pistacjami.

Kuchnia indyjska - ghee - sposób na masło klarowane

W tropikach tłuszcze zwierzęce szybko się psują. Dlatego w Indiach zrodził się zwyczaj klarowania masła – dobry sposób konserwowania tłuszczu. Najpierw masło trzeba podgrzać na wolnym ogniu, żeby odparować wodę. Następnie przecedza się je przez płótno, aby usunąć osad, uważany za szkodliwy. Ghee ma orzechowy aromat, nadaje się do smażenia w wysokiej temperaturze. Można je przechowywać w słoiku w lodówce nawet 2 miesiące. Gotowe sklarowane masło kupisz w supermarkecie.

Kuchnia indyjska jest zdrowa - warzywa w dużych ilościach, mało mięsa

Kuchnia indyjska spełnia standardy popularnej na Zachodzie zdrowej diety. Mało w niej tłuszczów zwierzęcych, dużo warzyw. Aż 80 proc. Hindusów stanowią wegetarianie. Najważniejszym tłuszczem zwierzęcym jest ghee, czyli klarowane masło, które nadaje potrawom oryginalny, orzechowy smak. Głównym źródłem białka dalhami. Niektóre można kupić w sklepach ze zdrową lub orientalną żywnością. Króluje mała biała fasolka urad dalh. Przyrządza się z niej chrupiące placki dosza, które można nadziać jak naleśniki albo tylko posypać żółtym serem.
Przynajmniej raz dziennie jada się ryż. Doprawiony ziołami, orzechami, rodzynkami, podany z panirem (ser domowej roboty ze słodkiego mleka) lub fasolą i warzywami stanowi cenne danie obiadowe. Ugotowany w mleku ze słodkimi przyprawami zmienia się w śmietankowy budyń. Najbardziej ceniony jest basmati, zwany księciem ryżu, ma najdłuższe ziarna i wyborny smak. Narodowym specjałem są czapati – cienkie placki ze specjalnej mąki razowej, usmażone na płycie lub suchej patelni, podawane do każdego posiłku. Popularne są czatneje – to słodko-kwaśne sosy z owoców, rzadziej warzyw.

Kuchnia indyjska - posiłek to święty czas

Hindusi jedzą w spokoju, delektując się każdym kęsem, aby ciało mogło wchłonąć wszystkie składniki odżywcze, zgodnie z przysłowiem „Twoje jedzenie jest twoim lekarstwem”. Przy stole poruszają tylko pogodne tematy. Tradycyjny posiłek składa się z kilku potraw, ustawionych na stole w miseczkach. Nie podaje się sztućców, bo „po hindusku” najczęściej je się palcami prawej ręki. Czasem funkcje widelca spełnia pieczywo. Odrywasz mały kawałek czapati i nabierasz nim trochę dania, którego nie da się wziąć palcami. Ten sposób konsumpcji pozwala delektować się potrawą prawie wszystkimi zmysłami: wzroku, dotyku, zapachu i smaku. Do posiłków podaje się herbatę z dodatkiem kardamonu, bergamotki lub płatków jaśminu. Hindusi piją ją z dużą ilością mleka i cukru. Popularne są też mrożone herbaty z owocami oraz mleko z kardamonem podane w szklance.