GMO i żywność modyfikowana genetycznie

GMO to organizmy modyfikowane genetycznie. Z kolei żywność modyfikowana genetycznie to żywność zawierająca, składająca się lub wyprodukowana z GMO. Sprawdź, jakie produkty można nazywać żywnością modyfikowaną genetycznie i czy GMO jest szkodliwe dla zdrowia.

Spis treści

1. GMO i żywność modyfikowana genetycznie: rodzaje
2. GMO - żywność modyfikowana genetycznie może zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów?
3. GMO - żywność modyfikowana genetycznie a alergie
4. GMO - żywność modyfikowana genetycznie a uodpornienie na antybiotyki
5. Dietetyk Aneta Łańcuchowska o żywności genetycznie modyfikowanej
6. GMO - żywność modyfikowana genetycznie dla zdrowia?
7. W jakim celu żywność jest modyfikowana genetycznie?
8. Wszechobecna zmodyfikowana soja?

GMO to potocznie żywność modyfikowana genetycznie. Jednak GMO to organizmy modyfikowane genetycznie (Genetically Modified Organisms), inaczej transgeniczne. Są to przeważnie rośliny lub zwierzęta, których materiał genetyczny DNA został przekształcony przy udziale inżynierii genetycznej. Z kolei żywność modyfikowana genetycznie to żywność wyprodukowana z roślin lub zwierząt (albo przy ich użyciu), które zostały wcześniej ulepszone za pomocą technik inżynierii genetycznej.

Pierwszymi roślinami GMO uzyskanymi w latach 80 XX w. były tytoń i petunia. Kolejną datą w historii roślin transgenicznych był rok 1994, kiedy to na rynek USA wprowadzono pomidory FlavrSavr. Pomidory te charakteryzowały się zarówno wolniejszym dojrzewaniem, jak i wolniejszym mięknięciem owoców. Tym samym dłużej zachowywały świeżość oraz łatwiej można było je transportować. Zmodyfikowano już większość roślin, które mają użytkowe znaczenia dla człowieka, np. kukurydza, ryż, soja czy bawełna. Modyfikuje się także rośliny ozdobne, które dzięki temu są trwalsze i mają intensywniejszy kolor.

GMO i żywność modyfikowana genetycznie: rodzaje

• żywność, która sama jest GMO [ang. genetically modified organisms ‘genetycznie modyfikowane organizmy’], np. pomidory FlavrSavr o przedłużonej trwałości, ziemniaki, nasiona soi, spożywane na surowo lub ugotowane

Po wprowadzeniu obcego genu do organizmu można uzyskać pożądaną cechę i dodatkowo cechy, które spowodują niepożądane skutki uboczne, dlatego GMO budzi wiele kontrowersji.

• żywność, która zawiera lub składa się z GMO, np. mrożone frytki ziemniaczane, koncentrat pomidorowy, suchy koncentrat zupy pomidorowej, czekolada zawierająca lecytynę z transgenicznej soi
• żywność wyprodukowana z zastosowaniem GMO lub zawierająca składniki wyprodukowane z GMO, np. chleb pieczony z zastosowaniem transgenicznych drożdży, piwo i in. produkty fermentacji alkoholowej przebiegającej z udziałem drożdży transgenicznych

Żywność wyprodukowana z GMO oznacza, że jest ona w całości lub w części uzyskana z GMO, ale produkt końcowy, który kupuje konsument nie zawiera GMO. Oznacza to, że są to produkty żywnościowe, które pochodzą z roślin GMO, lecz nie zawierają komponentów transgenicznych (np. olej rzepakowy otrzymany z rzepaku GMO). Inaczej jest w przypadku żywności zawierającej lub składającej się z GMO, ponieważ zgodnie z regulacjami prawa żywnościowego składnik jest to substancja używana do produkcji żywności i obecna w końcowym produkcie, aczkolwiek w zmienionej formie

• produkty żywnościowe pochodne GMO, lecz nie zawierające żadnych komponentów transgenicznych, np. olej sojowy otrzymywany z transgenicznej soi, olej rzepakowy otrzymywany z transgenicznego rzepaku, cukier otrzymywany z transgenicznych buraków

GMO - żywność modyfikowana genetycznie może zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów?

Badania przeprowadzone przez Instytut Ekologii i Ewolucji Rosyjskiej Akademii Nauk oraz Narodowe Stowarzyszenie na Rzecz Bezpieczeństwa Genów wykazały, że gryzonie karmione soją GMO straciły zdolność do reprodukcji w ciągu 3 pokoleń.

Naukowcy dowodzą, że długotrwałe spożywanie żywności GMO może doprowadzić do licznych komplikacji zdrowotnych, w tym do zaburzeń hormonalnych, zaburzeń funkcjonowania przysadki mózgowej i nerek oraz guzów sutków. Jako jedną z przyczyn podają mimowolne przyjmowanie z pokarmem herbicydów.

Poza tym odkryto, że szczury karmione kukurydzą modyfikowaną genetycznie jedzą więcej i szybciej tyją niż te na diecie bez GMO.

Jeszcze bardziej niepokojące są wyniki pierwszej na świecie długoterminowej próby karmienia kukurydzą GMO. Badacze z Uniwersytetu w Caen stwierdzili, że u szczurów karmionych przez całe życie odmianą genetycznie zmodyfikowaną pojawiły się guzy piersi oraz poważne zaburzenia funkcji wątroby i nerek.

GMO - żywność modyfikowana genetycznie a alergie

Przeciwnicy GMO twierdzą, że żywność zmodyfikowana genetycznie zwiększa ryzyko wystąpienia alergii. Tak było w przypadku soi z genem orzecha brazylijskiego. Po jej zjedzeniu osoby uczulone na orzechy miały objawy alergii. Zbiory tej soi zostały zniszczone. Jednak naukowcy uważają, że żywność zmodyfikowana genetycznie nie zwiększa ryzyka wystąpienia alergii u osób, które do tej pory jej nie miały.

GMO - żywność modyfikowana genetycznie a uodpornienie na antybiotyki

Po tym jak holenderscy naukowcy wykazali, że jest możliwe samoistne połączenie się genów z modyfikowanej żywności, która została uodporniona na antybiotyki z DNA bakterii zasiedlających nasz przewód pokarmowy. W efekcie nasze bakterie stawały się odporne na antybiotyki. Firmy zajmujące się badaniami nad żywnością modyfikowaną genetycznie twierdzą, że porzuciły ideę wprowadzania do żywności genów odporności na antybiotyki.

Dietetyk Aneta Łańcuchowska o żywności genetycznie modyfikowanej

Źródło: x-news.pl/Dzień Dobry TVN

GMO - żywność modyfikowana genetycznie dla zdrowia?

Żywność modyfikowana genetycznie może być wykorzystywana do podawania rozmaitych leków czy szczepionek. Może też, po zmodyfikowaniu jej wartości odżywczych, ułatwiać wyeliminowanie niektórych powszechnie występujących problemów zdrowotnych. Przykładem takiej żywności jest złoty ryż. Jest to odmiana, która została zmodyfikowana w taki sposób, aby zawierała większe ilości beta-karotenu, który jest w organizmie przekształcany w witaminę A. Zwykły ryż nie zawiera tej substancji. Zwolennicy złotego ryżu przekonują, uważają, że dzięki niemu można zapobiec 1-2 miliardom zgonów rocznie w krajach rozwijających się i ocalić aż 500 tysięcy dzieci przed ślepotą.  Około 124 miliony ludzi w 118 rozwijających się krajach cierpi na niedobór witaminy A. Jednak przeciwnicy GMO zaznaczają, iż bardzo niedożywieni ludzie mogą nie nie być w stanie skorzystać z tego beta-karotenu, ponieważ ich organizmy nie zawierają wystarczającej ilości tłuszczu i żelaza, żeby go wchłonąć.

W jakim celu żywność jest modyfikowana genetycznie?

Źródło: x-news.pl/Dzień Dobry TVN

Wszechobecna zmodyfikowana soja?

O tym, jak często nieświadomie mamy do czynienia z żywnością modyfikowaną genetycznie najprościej jest przekonać się na przykładzie soi. Soję zmodyfikowaną genetycznie uprawia się na dużą skalę od 1996 roku. Obecnie aż trzy czwarte światowych upraw soi to organizmy zmodyfikowane genetycznie - ziarna zostały wyposażone w nowe właściwości, które pozwalają jej bronić się przed szkodnikami atakującymi ją, kiedy jeszcze rośnie na polu. Jemy je częściej niż nam się wydaje, i często nawet o tym wiedząc. O ile jej obecność jest oczywista w tofu, sosach sojowych to już jej obecność w oleju rafinowanym będącym składnikiem margaryny i majonezu czy lecytynie stosowanej w wyrobach piekarniczych i cukierniczych dla większości z nas wcale nie jest oczywista.

W artykule wykorzystano informacje zawarte w książce "Farmagedon. Rzeczywisty koszt taniego mięsa" (wydawnictwo Vivante, Białystok 2015), której autorem jest Philip Lymbery.

Monika Majewska