Dieta przy nietolerancji laktozy - zasady. Jakie produkty można jeść?
Dieta przy nietolerancji laktozy jest formą leczenia osób, których organizm nie trawi cukru znajdującego się w mleku. Tego typu dieta łagodzi objawy nietolerancji pokarmowej i zapobiega ich ponownemu pojawieniu się. Na czym polega dieta przy nietolerancji laktozy? Czy zawsze trzeba całkowicie wykluczyć z jadłospisu cukier mleczny? Jakimi produktami można zastąpić mleko i jego przetwory?
Spis treści
- Dieta przy nietolerancji laktozy - zasady
- Dieta przy nietolerancji laktozy - co można jeść?
- Dieta przy nietolerancji laktozy - czym zastąpić mleko?
- Gdzie może być ukryta laktoza?
- Czym zastąpić wapń, witaminę D i białko?
- Nietolerancja laktozy [wideo]
Dieta przy nietolerancji laktozy to dieta eliminacyjna, która jest formą leczenia objawowego nietolerancji laktozy. W związku z tym jest ona przeznaczona dla noworodków, niemowląt, dzieci i dorosłych, których organizm nie trawi cukru mlecznego. Dieta przy nietolerancji laktozy zakłada całkowitą eliminację z jadłospisu (dieta bezlaktozowa) lub jedynie ograniczenie spożycia produktów zawierających laktozę (nie zawsze trzeba bowiem zupełnie wykluczać z diety cukier mleczny). Uzupełnieniem leczenia dietetycznego mogą być tabletki zawierające laktazę. Konkretne zalecenia zależą od postaci nietolerancji laktozy, nasilenia objawów i wieku chorego.
Dieta przy nietolerancji laktozy - zasady
Osoby z pierwotnym i wtórnym (nabytym) niedoborem laktazy nie muszą całkowicie eliminować z diety mleka i innych produktów zawierających cukier mleczny. Mogą je spożywać, ale w ograniczonych ilościach - konieczne jest jedynie poznanie swojego dopuszczalnego limitu. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy objawy nietolerancji pokarmowej są bardzo nasilone - wówczas należy zastosować dietę bezlaktozową.
Z kolei osoby z wrodzonym niedoborem laktazy muszą bezwzględnie stosować dietę bezlaktozową przez całe życie, ponieważ nie tolerują nawet niewielkich ilości pożywienia zawierającego cukier mleczny. Nieprzestrzeganie zasad diety może nawet zagrażać ich życiu.
Dieta przy nietolerancji laktozy - co można jeść?
Większość osób dorosłych z nabytym lub pierwotnym niedoborem laktazy toleruje niewielkie ilości produktów zawierających cukier mleczny - zazwyczaj jest to jednorazowa dawka około 5-10 g laktozy, czyli 100-200 ml słodkiego mleka. Dlatego u tych chorych nie ma potrzeby całkowitego wykluczania produktów mlecznych z diety, a jedynie ograniczenie ich spożycia oraz wybieranie produktów mlecznych o niewielkiej zawartości laktozy. Należy jedynie określić indywidualny poziom tolerancji laktozy, obserwując zależność między ilością spożywanego mleka a pojawianiem się objawów nietolerancji.
Osoby z pierwotnym i nabytym niedoborem laktazy mogą spożywać produkty mleczne poddane procesowi fermentacji (np. maślanka, kwaśna śmietana, sery pleśniowe, kefir, jogurt), ponieważ zawarte w nich bakterie probiotyczne produkują laktazę, a tym samym wspomagają proces rozkładu cukru mlecznego. Po ich spożyciu objawy nietolerancji pokarmowej się nie pojawiają, co więcej - zmniejszają stopień ich nasilenia. Dodatkowo tego typu produkty mogą wyrównać niedobory wynikające z wyeliminowania mleka i produktów mlecznych z jadłospisu.
Bezpiecznie można spożywać także sery twarde dojrzewające (tj. cheddar, gouda, parmezan), ponieważ praktycznie nie zawierają laktozy, w związku z tym na ogół są dobrze tolerowane przez osoby z nietolerancją tego cukru. Również w serach kremowych np. Brie, Fromage czy w serach topionych zwartość laktozy jest mniejsza w porównaniu np. do serów twarogowych.
Ponadto w sklepach można znaleźć mleko o obniżonej zawartości laktozy, które jest dobrze tolerowane przez osoby cierpiące na ten typ nietolerancji pokarmowej.
Uzupełnieniem leczenia dietetycznego mogą być tabletki zawierające laktazę, które można spożywać bezpośrednio przed planowanym pokarmem składającym się z nabiału. Ułatwią one trawienie mleka oraz ograniczą występujące po jego spożyciu nieprzyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego takie jak: wzdęcia, uczucie pełności, bóle brzucha, nudności, biegunki i kolki jelitowe.
Czytaj też: Dieta bezmleczna - zasady. Co można jeść na diecie bezmlecznej?
Dieta przy nietolerancji laktozy - czym zastąpić mleko?
Osoby z wrodzonym niedoborem laktazy lub te z ciężką postacią nietolerancji laktozy powinny unikać produktów zawierających cukier mleczny. Mleko krowie, kozie, owcze i inne pochodzące od ssaków mogą z powodzeniem zastąpić mlekiem roślinnym: gryczanym (z ziarna gryki i soi), sojowym, ryżowym (z brązowego ryżu), kokosowym (powstaje z wyciśniętego miąższu orzechów kokosowych), kukurydzianym (na bazie syropu kukurydzianego) czy owsianym i produktami wytwarzanymi na ich bazie. Osobom z nietolerancją laktozy polecane jest zwłaszcza wytwarzany z mleka sojowego ser tofu, ponieważ jest dobrym źródłem wapnia i białka. Niestety, może powodować alergie, a przy długotrwałym stosowaniu może być przyczyną problemów z tarczycą.
Poza tym w sklepach jest dostępne mleko bezlaktozowe oraz sery i inne produkty mleczne niezawierające cukru mlecznego. Są one oznakowane napisem ,,nie zawiera laktozy". Warto wiedzieć, że mleko, które nie zawiera laktozy, ma tyle samo wapnia, co mleko zwykłe.
Dowiedz się więcej: Co pić zamiast mleka - gdy masz alergię na mleko, nietolerancję laktozy lub nie lubisz mleka
Gdzie może być ukryta laktoza?
- dania gotowe - sosy, zupy, naleśniki;
- pieczywo - tostowe, bułeczki maślane, bułki do hamburgerów;
- margaryny;
- mięsa: pasztety, kiełbasy, serdelki, parówki;
- słodkości: czekolada mleczna, krówki, cukierki toffi, gotowe ciastka, lody, kremy, batoniki i budynie;
- syropy lecznicze, polewy tabletkowe i niektóre sztuczne słodziki
Dlatego podczas zakupów należy uważnie czytać etykiety i sprawdzać, czy w składzie znajdują się mleko w proszku, serwatka czy tłuszcz mleczny.
Czym zastąpić wapń, witaminę D i białko?
Dieta bezlaktozowa może doprowadzić do niedoboru wapnia, w związku z tym należy wprowadzić do jadłospisu inne produkty, które zawierają ten pierwiastek: natkę pietruszki, jarmuż, fasolę, otręby pszenne, kaszę (np. gryczana, jęczmienna), szproty i sardynki. Na rynku dostępne są soki owocowe oraz mąka wzbogacane w wapń. Ponadto należy wybierać wody mineralne o wysokiej zawartości wapnia (co najmniej 50mg wapnia w przeliczeniu na 1 litr wody). Komponując jadłospis należy wziąć pod uwagę to, że niektóre warzywa (szpinak, szczaw, rabarbar, buraki) i używki (herbata, kawa) zawierają szczawiany, które obniżają wchłanianie wapnia.
W niektórych przypadkach wskazane jest stosowanie suplementów wapnia w celu uzupełnienia jego zawartości w organizmie, szczególnie w okresie dzieciństwa,młodości, ciąży i okresu karmienia oraz u osób zagrożonych osteoporozą.
SPRAWDŹ>> Lista produktów zawierających wapń. Czym zastąpić mleko w diecie alergika?
Z kolei źródłem witaminy D, której także może zabraknąć w diecie przy nietolerancji laktozy, są ryby.
Natomiast niedobory białka mogą wyrównać mięso, drób, ryby, jaja i nasiona roślin strączkowych. Dobrym rozwiązaniem jest też mleko sojowe, które zawiera podobną ilość białka co mleko krowie.
Nietolerancja laktozy [wideo]
Nietolerancja laktozy, czyli cukru występującego w mleku, to jedna z najczęściej spotykanych nietolerancji pokarmowych. Dochodzi do niej wtedy, gdy w organizmie brakuje laktazy - enzymu koniecznego do rozkładu laktozy. Więcej na temat nietolerancji laktozy opowiada nasz ekspert - dietetyk Agnieszka Piskała.