Borówka brusznica (czerwona) - właściwości lecznicze i zastosowanie
Borówka brusznica (czerwona) to roślina, która ma liczne właściwości i lecznicze działanie. Dzięki nim znalazła zastosowanie jako środek na schorzenia układu moczowego, biegunkę czy wrzody. Borówka brusznica pomoże też rozjaśnić plamy pigmentacyjne na skórze. Sprawdź, jakie jeszcze właściwości ma borówka brusznica, czym się różni od żurawiny i wypróbuj przepisy na lecznicze nalewki i pyszne dżemy z borówki brusznicy.
Spis treści
- Borówka brusznica w chorobach układu moczowego
- Borówka brusznica na biegunkę
- Borówka brusznica może zapobiec wrzodom i rakowi żołądka
- Borówka brusznica może zapobiec otyłości?
- Borówka brusznica - zastosowanie w kosmetyce
- Borówka brusznica - zastosowanie w kuchni
Borówka brusznica, inaczej borówka czerwona, czerwona jagoda czy borówka wiecznozielona, to roślina, która dzięki swoim właściwościom leczniczym od dawna znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie. Powszechnie wykorzystuje się owoc (Vitis idaeae fructus) oraz liść borówki brusznicy (Vitis idaeae folium).
Borówka brusznica w chorobach układu moczowego
W ziołolecznictwie liście borówki brusznicy stosuje się w schorzeniach układu moczowego, m.in. w zapaleniu pęcherza moczowego i nerek czy kamicy moczowej. Liście borówki brusznicy zawierają substancję o nazwie arbutyna (należy do glikozydów fenolowych), która działa silnie odkażająco na drogi moczowe i moczopędnie, ograniczając rozwój stanu zapalnego w układzie moczowym.
Zarówno żurawina, jak i borówka brusznica wyróżniają się mocno kwaśnym smakiem i czerwonym kolorem. Jednak na tym kończą się podobieństwa. Owoce żurawiny są znacznie większe od borówki brusznicy i nierównomiernie pokryte kolorem. Ich średnica - w wersji wielkoowocowej - to ok. 1 cm. Borówka brusznica ma zaś małe, drobniutkie owoce jednolicie czerwone. Poza tym żurawina leży poziomo przy ziemi i nie ma pędów pionowych. W naturalnym środowisku najczęściej rośnie na bagnach torfowych. Żurawina jest także uprawiana. Borówka brusznica to natomiast niewysokie krzewiny (ok. 20-30 cm). Rośnie w lasach sosnowych i mieszanych umiarkowanie suchych - dlatego można często znaleźć borówki podczas spacerów po lesie.
Borówka brusznica na biegunkę
Liście borówki brusznicy wykazują także działanie przeciwbiegunkowe. Zawarte w nich garbniki działają silnie ściągająco na błony śluzowe układu pokarmowego, zmniejszając płynność stolców, a także bakteriobójczo na florę bakteryjną żołądka i jelit, unieczynniając toksyny bakteryjne.
Borówka brusznica może zapobiec wrzodom i rakowi żołądka
Ekstrakty wodne z liści borówki brusznicy mają działanie przeciwbakteryjne w stosunku do niektórych szczepów bakteryjnych, w tym do Helicobacter pylori. Wszystko dzięki zawartości kwasu taninowego (kwasu garbnikowego) - przekonują estońscy naukowcy z University of Tartu¹. Helicobacter pylori ma ścisły związek z występowaniem ok. 80 proc. wrzodów żołądka i dwunastnicy. H. pylori może również prowadzić do nowotworu żołądka.
Brusznica nazywana jest również borówką czerwoną, ze względu na barwę czerwonych jagód, lub niekiedy borówką wiecznozieloną, ponieważ jej skórzaste liście nie opadają na zimę.
Borówka brusznica może zapobiec otyłości?
Współczesna fitoterapia poleca stosowanie owoców borówki brusznicy głównie przy problemach żołądkowych, ponieważ charakteryzuje je zdolność regulowania pracy przewodu pokarmowego. Jednak ze wstępnych badań naukowych wynika, że mogą mieć one znacznie szersze zastosowanie.
Owoce borówki brusznicy mogą się okazać skuteczne w walce z otyłością. Do takich wniosków doszli naukowcy ze Scottish Crop Research Institute². W badaniach in vitro naukowcy oceniali wpływ polifenoli różnych jagód na aktywność lipazy trzustkowej – enzymu uczestniczącego w trawieniu tłuszczów. Wykazano, że bogate w polifenole ekstrakty z owoców borówki brusznicy hamują lipazę trzustkową i w ten sposób wpływają na trawienie tłuszczów oraz zużycie energii przez organizm człowieka. Zahamowanie aktywności lipazy przyczynia się do zmniejszonego trawienia tłuszczów i ich zwiększonego wydalania w formie niezmienionej przez organizm. Dzięki temu mniejsza ilość wolnych kwasów tłuszczowych ulega bezpośredniemu wchłanianiu do krwi i mniejsze jest ich magazynowanie w postaci tkanki tłuszczowej.
Duże dawki wyciągów z liści brusznicy stosowane przez dłuższy czas mogą powodować wymioty, stany pobudzenia, kurcze i niedokrwistość. Jednocześnie zawarte w odwarach garbniki mogą drażnić żołądek i powodować zatrucia.
Borówka brusznica - zastosowanie w kosmetyce
Arbutyna zawarta w liściach borówki brusznicy nie tylko pozytywnie wpływa na pracę układu moczowego, lecz także na skórę, gdyż rozjaśniania zmiany pigmentacyjne i skórę. Działanie depigmentacyjne arbutyny wynika z zahamowania przez nią syntezy melaniny – barwnika znajdującego się głównie w komórkach skóry właściwej oraz naskórka, którego zawartość warunkuje zabarwienie skóry. Działanie to potwierdzili m.in. japońscy naukowcy z Kobe University School of Medicine³. Arbutyna, jako czysta substancja lub składnik wyciągów roślinnych, ma zastosowanie w dermokosmetykach jako środek rozjaśniający przebarwienia skóry, przy czym działanie czystej arbutyny jest znacznie silniejsze.
Borówka brusznica - zastosowanie w kuchni
Borówkę brusznicę można wykorzystać do produkcji dżemów, konfitur i innych przetworów. Na ich bazie można również przygotowywać lecznicze nalewki i napary.
Owoce borówki brusznicy charakteryzują się bardzo dużą trwałością, ponieważ zawierają naturalny kwas benzoesowy – popularny środek stosowany jako konserwant przedłużający trwałość żywności (znany jako E210).
Galaretka z owoców brusznicy zmieszana z chrzanem, skórką pomarańczową i gruszkami z odmian o dużej liczbie komórek kamiennych (dających chropowaty posmak) jest podstawowym składnikiem oryginalnego sosu Cumberland – zimnego sosu stosowanego w kuchni angielskiej, jako dodatek do potraw z dziczyzny (głównie dzika i zająca).
Przetwory z borówki brusznicy zachowują swoje właściwości, jeśli owoce i liście są właściwie zebrane, a potem przygotowane. Liście zbiera się w okresie od czerwca do sierpnia. Potem suszy się je w suszarniach, początkowo w temperaturze 30 stopni C, a następnie w temp. do 60 stopni C. Są one bez zapachu, mają smak gorzki, lekko cierpki, ściągający. Owoce brusznicy czerwonej pojawiają się w sierpniu. Jagoda jest początkowo białokremowa, w miarę dojrzewania czerwienieje. W południowej części Polski często zakwita po raz drugi i owocuje w październiku, a niekiedy w listopadzie. Owoce z powtórnego kwitnienia są zazwyczaj mniejsze, ale trwalsze i silniej zabarwione.
Sok z owoców brusznicy - przepis
Umyte, świeże owoce brusznicy lekko rozgnieść, zalać wodą do połowy masy, zasypać niewielką ilością cukru, przykryć i pozostawić na kilka godzin, a następnie całość gotować przez 10 minut. Masę owocową przelać przez sitko. Otrzymany sok można dosłodzić – wtedy nabierze charakteru syropu i z uwagi na wysoką zawartość cukru będzie działał również wzmacniająco i powlekająco w kaszlu – a następnie zlać do butelek i poddać pasteryzacji.
Dżem z brusznicy - przepis
Składniki: 1,5 kg owoców brusznicy, 0,5 kg cukru. Z cukru i 1 szklanki wody zrobić syrop, zagotować, dodać brusznicę i całość smażyć ok. 30 minut, aż masa wykaże tendencję do krzepnięcia. Gorący dżem nakładać do słoiczków i poddać pasteryzacji.
Nalewka z owoców borówki brusznicy - przepis
Skład: dojrzałe, czerwone owoce brusznicy (1 kg), 1 l spirytusu 96%, 0,5 kg cukru, 1 l wody.
Sposób przygotowania: dojrzałe, czerwone owoce brusznicy oczyścić, umyć i lekko pognieść. Włożyć do słoja i zalać spirytusem. Macerować w ciepłym miejscu, aż owoce wyblakną. Po tym czasie ugotować syrop cukrowy (z 0,5 kg cukru i 1 l wody), ostudzić i dolać do niego nalew spirytusowy. Przefiltrować i rozlać do butelek. Przechowywać przez rok w chłodnym, ciemnym miejscu. Nalewka ma jasnoczerwony kolor i kwaskowaty smak.
Nalewka z liści borówki brusznicy - przepis
Pół szklanki suchych, rozdrobnionych liści zalać 0,5 l wódki, następnie macerować przez 14 dni i przefiltrować.
Polecany artykuł:
Bibliografia:
1. H. Annuk, S. Hirmo, E. Turi, M. Mikelsaar, E. Arak,T. Wadstrom: E¡ect on cell surface hydrophobicity and susceptibility of Helicobacter pylori to medicinal plant extracts, FEMS Microbiology Letters 172, 1999, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10079525
2. G. J. McDougall , N. N. Kulkarni, D. Stewart: Berry polyphenols inhibit pancreatic lipase activity in vitro, Food Chemistry 115, 2009, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S030881460801443X
3. A. K. Chakraborty, Y. Funasaka, M. Komoto, M. Ichihashi M: Effect of arbutin on melanogenic proteins in human melanocytes, Pigment Cell Research, 1998, Aug Vol. 11 (4), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9711535
![Zmiany na ustach - krostki, grudki, pęcherzyki. 8 najczęstszych przyczyn [ZDJĘCIA]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-soBw-u4ou-qebe_zmiany-na-ustach-krostki-grudki-pecherzyki-8-najczestszych-przyczyn-zdjecia-320x213.jpg)
