Dieta w cukrzycy [Porada eksperta]

Lekarz stwierdził u męża początki cukrzycy i zalecił stosowanie diety. Gdzie mogę znaleźć przykładowe jadłospisy? Co może jeść chory na cukrzycę?

Prosze poszukać w przychodni dla cukrzyków dietetyka. Musi on zrobić wywiad, wyedukować męża i dać zalecenia dietetyczne.Na razie proszę komponować mu jadłospisy z produktów o niskim indeksie glikemicznym Indeks glikemiczny (IG) to lista produktów uszeregowanych ze względu na poziom glukozy we krwi po ich spożyciu. Oblicza się go dzieląc poziom glukozy we krwi po przeprowadzeniu testu żywnościowego z udziałem 50 gram węglowodanów, przez poziom glukozy uzyskany po spożyciu danego produktu. Na przykład indeks glikemiczny wynoszący 70 oznacza, że po spożyciu 50 gram danego produktu, poziom glukozy wzrośnie o 70 procent, tak jak po spożyciu 50 gram czystej glukozy. Indeks glikemiczny żywności nie może być ustalony na podstawie jej składu lub wskaźników wchodzących w jej skład węglowodanów. Aby go wyznaczyć, należy podać konkretny produkt, konkretnej osobie. Podaje się dany produkt grupie osób a następnie przez dwie godziny, co 15 minut pobiera im krew i bada się poziom cukru. W ten sposób uzyskuje się przeciętną wartość IG. Stwierdzono, że wartość średnia jest powtarzalna, a badania wykonane w różnych grupach ochotników dają zbliżone wyniki. Wyniki uzyskiwane u osób chorych na cukrzycę są porównywalne z wynikami uzyskanymi u osób zdrowych. Im wyższa wartość IG danego produktu, tym wyższy poziom cukru we krwi, po spożyciu tego produktu. Zjedzenie węglowodanu o wysokim IG doprowadza do gwałtownego skoku poziomu cukru wywołującego w odpowiedzi duży wyrzut insuliny. Poziom cukru szybko ulega obniżeniu i podobnie do wahadła, które znacznie wychyliło się w jedną stronę i musi to podobnie uczynić w przeciwną - poziom cukru nie spada do wartości wyjściowej lecz znacznie niższej, źle już tolerowanej przez organizm a nazywanej hipoglikemią. Poza różnymi niemiłymi doznaniami - objawem hipoglikemii jest głód. Chęć jego zaspokojenia jest powodem niekontrolowanego pojadania. Produkty o wysokim IG sprzyjają tyciu w dwojaki sposób: wywołują głód, co sprzyja częstszemu jedzeniu i działają anabolicznie dzięki powodowaniu dużych skoków poziomu insuliny. Insulina reguluje poziom cukru ale też powoduje aktywacje procesów przyswajania, składowania określanych mianem anabolizmu, co w praktyce przekłada się na tycie. Insulina aktywuje procesy neolipogenezy - tworzenia tłuszczy - głównie z dostarczanych węglowodanów. W tej też formie następuje składowanie. Ponadto insulina ułatwia deponowanie tłuszczy krążących w surowicy krwi do komórek tłuszczowych. Jest więc ona tzw. hormonem anabolicznym. Wysoki poziom insuliny sprzyja tyciu. Ów wysoki poziom związany jest zaś z konsumpcją pewnej grupy węglowodanów, które w sposób gwałtowny i znaczny podnoszą chwilowy poziom glukozy w surowicy krwi, czyli innymi słowy, mają tzw. wysoki indeks glikemiczny (wyższy lub równy 70). Natomiast spożycie produktu o niskim indeksie glikemicznym powoduje powolny i relatywnie niewielki wzrost poziomu cukru i co za tym idzie - niewielki wyrzut insuliny. Produkty takie nie są więc sprzymierzeńcem tycia. Warto pamiętać, że przetwarzanie produktów żywnościowych (obróbka termiczna, czas obróbki termicznej) podwyższa ich indeks glikemiczny. Tabela indeksów glikemicznych Indeks Glikemiczny - zakresy wartości Niski Indeks Glikemiczny = 55 lub mniej Średni Indeks Glikemiczny = 56-69 Wysoki Indeks Glikemiczny = 70 lub więcej Produkt Indeks Glikemiczny Ananas - 59 Arbuz - 75 Banan - 59 Banany dojrzałe - 72 Baton Mars - 65 Baton Twix - 44 Biszkopt - 46 Brzoskwinie - 29 Brzoskwinie z puszki w syropie - 52 Budyń - 43 Buraki - 65 Cebula - 15 Chipsy - 90 Chleb - Pieczywo francuskie - 95 Chleb biały - 95 Chleb pełnoziarnisty żytni - 58 Chleb pszenny - 85 Chleb pumpernikiel - 40 Chleb żytni na zakwasie - 55 Chrupki kukurydziane - 3 Chrupki pszenne - 70 Ciasto francuskie - 59 Coca Cola - 63 Cukier rafinowany - 68 Czekolada biała - 44 Czekolada gorzka - 22 Czekolada mleczna - 49 Czereśnie - 22 Czosnek - 15 Daktyle suszone - 103 Dynia - 75 Fanta - 68 Fasola biała - 40 Fasola biała, ugotowana - 33 Fasola czarna - 30 Fasola płaskostrąkowa - 46 Fasola szparagowa - 71 Figi suszone - 35 Fruktoza - 20 Frytki - 95 Glukoza - 100 Grejpfrut - 25 Groch gotowany - 22 Groszek zielony - 45 Groszek zielony z puszki - 61 Gruszki - 42 Herbatniki - 57 Jabłka - 38 Jabłka suszone - 29 Jogurt owocowy - 36 Jogurt 0% tłuszczu - 27 Jogurt czysty bez cukru - 15 Jogurt naturalny - 36 Kasza gryczana ugotowana - 54 Kasza jaglana, ugotowana - 71 Kasza manna - 58 Kiełki fasoli Mung - 25 Kiwi - 52 Kleik ryżowy - 90 Knedle ziemniaczane - 52 Kukurydza słodka - 53 Kukurydza z puszki - 55 Kus kus gotowany - 65 Laktoza - 46 Lody z pełnego mleka - 61 Maltoza - 110 Makaron - 65 Mango - 55 Marchewka długo gotowana - 85 Marchewka świeża - 30 Mąka kukurydziana - 70 Melon - 65 Miód - 87 Mleko odtłuszczone - 32 Mleko pełne 3% tłuszczu - 27 Mleko słodzone, zagęszczone - 61 Mleko zsiadłe - 32 Morele suszone - 30 Morele świeże - 15 Nutella - 33 Orzechy - 22 Orzeszki ziemne, solone, prażone - 14 Otręby owsiane - 55 Płatki kukurydziane - 84 Płatki owsiane błyskawiczne - 85 Płatki ryżowe - 80 Pomarańcza - 44 Pomidory - 15 Popcorn - 72 Proso - 70 Rodzynki - 64 Ryba - 38 Ryż Basmati gotowany - 60 Ryż biały gotowany - 70 Ryż brązowy (naturalny) gotowany - 55 Ryż długoziarnisty gotowany - 56 Rzepa - 72 Soczewica z puszki - 44 Soczewica zielona gotowana - 30 Soja - 14 Soja z puszki - 18 Sok ananasowy - 46 Sok grejfrutowy - 48 Sok jabłkowy - 40 Sok pomarańczowy - 52 Sok pomidorowy bez cukru - 38 Sok z marchwi świeży - 43 Śliwki - 30 Truskawki - 40 Winogrona - 46 Wiśnie - 25 Ziarna całe pszenicy - 41 Ziarna całe żyta - 34 Ziarno jęczmienia -25 Ziarno kukurydzy - 69 Ziemniaki gotowane - 95 Ziemniaki młode - 57 Ziemniaki pieczone - 85 Ziemniaki puree - 90