Kość jarzmowa (ang. zygomatic bone) to jedna z kości twarzoczaszki. Cechuje ją nieregularny kształt oraz to, że u różnych ludzi może mieć ona nieco odmienne ustawienie – z tego powodu jedne osoby mają mniej, a inne bardziej zarysowane policzki. Od tego, że kość ta ma wpływ na wygląd twarzy, wzięła się zresztą jej potoczna nazwa – kość jarzmowa bywa nazywana kością policzkową.
Kość jarzmowa: budowa
W obrębie kości jarzmowej wyszczególnia się jej trzon, trzy powierzchnie oraz trzy wyrostki. Pewne nieścisłości dotyczą ilości brzegów tej kości. Jedni autorzy wyróżniają je trzy:
- podoczodołowy,
- górny
- i dolny.
Inni specjaliści wspominają zaś o dodatkowych brzegach tylno-dolnym i tylno-przyśrodkowym.
Sam trzon kości jarzmowej ma nieregularny kształt i posiada on trzy powierzchnie. Boczna powierzchnia (policzkowa) jest gładka i jesteśmy w stanie wyczuć ją przez skórę. Posiada ona otwór jarzmowo-twarzowy, przez który przechodzi nerw o tożsamej nazwie.
Powierzchnia tylna (skroniowa) jest wklęsła i w jej obrębie znajduje się otwór jarzmowo-skroniowy, przez który przebiega nerw jarzmowo-skroniowy. Ostatnią powierzchnią kości jarzmowej jest powierzchnia oczodołowa, która wraz z innymi jeszcze kośćmi buduje oczodół. W obrębie powierzchni oczodołowej zlokalizowany jest otwór jarzmowo-oczodołowy.
Jak nadmieniono powyżej, kość jarzmowa posiada trzy wyrostki. Wyrostek czołowy znajduje się w jej górnej części i łączy się on z wyrostkiem jarzmowym kości czołowej oraz ze skrzydłem większym kości klinowej.
Wyrostek skroniowy, odchodzący od dolno-bocznej części kości jarzmowej, po połączeniu z wyrostkiem jarzmowym tworzy łuk jarzmowy. Trzeci wyrostek, którym jest wyrostek szczękowy, współtworzy ścianę oczodołu.
Kość jarzmowa: funkcje
Od budowy i położenia kości jarzmowej uzależniony jest wygląd ludzkiej twarzy – z pewnością dla wielu osób ma on znaczenie, absolutnie nie jest to jednak najważniejsza funkcja tejże kości.
Stanowi ona miejsce przyczepu wielu ważnych mięśni – powierzchnia boczna to przyczep mięśni jarzmowych większego i mniejszego, do łuku jarzmowego, tworzonego m.in. przez wyrostek skroniowy, przyczepia się zaś mięsień żwacz.
Przez kość jarzmową przechodzą również istotne włókna nerwowe (których nazwy wymieniono powyżej) wraz z odpowiadającymi im naczyniami krwionośnymi.
Kość jarzmowa: złamania
W wyniku różnych urazów w obrębie twarzy dochodzić może do złamań kości jarzmowej. Ogólnie złamania tejże właśnie struktury są drugie co do częstości w zakresie złamań kości twarzoczaszki. Problem pojawiać się może przede wszystkim u ofiar wypadków samochodowych oraz u osób, które zostały uderzone pięścią w twarz.
Towarzyszyć złamaniu kości jarzmowej – poza oczywistymi dolegliwościami bólowymi – może deformacja twarzy (zazwyczaj pojawia się asymetria), jak i zaburzenia zgryzu czy nadmierna ruchomość żuchwy.
U osób, u których wystąpi tego rodzaju patologia, stosowane bywają zabiegi chirurgiczne, których celem jest przywrócenie prawidłowej symetrii twarzy pacjenta. Wspomnieć trzeba tutaj niestety o tym, iż okres rekonwalescencji po złamaniu kości jarzmowej zazwyczaj jest stosunkowo długi – proces gojenia kości może trwać przez nawet kilkanaście miesięcy.
Czytaj też:
- Żuchwa - budowa, funkcje, choroby
- Nerw twarzowy, czyli VII nerw czaszkowy: funkcje
- Złamanie szczęki - objawy, leczenie, zapobieganie
- Urazy głowy. Kiedy uderzenie w głowę może być groźne?
