Dieta przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego [Porada eksperta]

Mam 46 lat, choruję na wrzodziejące jelito grube i na dodatek przechodzę menopauzę. Jestem aktywna, biegam i jeżdżę na rowerze. Chciałabym, żeby pani przygotowała dla mnie odpowiednią dietę. Pozdrawiam serdecznie i czekam z nadzieją na odpowiedź.

Dieta we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego nie musi znacząco odbiegać od diety osób zdrowych. Powinna Pani jednak pamiętać, że niektóre pokarmy mogą pogarszać samopoczucie. Zazwyczaj (choć to kwestia indywidualna i u różnych osób może być różnie) są to warzywa wzdymające (suche nasiona bobu, grochu, fasoli, soi, kalafior, brokuły, świeże ogórki, kapusta), owoce drobnopestkowe (tj. porzeczki, maliny, jagody, truskawki, agrest itp. - mogą powodować mechaniczne podrażnienie śluzówki jelita), orzechy, potrawy ciężkostrawne, takie jak np. grzyby oraz suszone owoce.

Ograniczyć powinna Pani błonnik pochodzący z produktów zbożowych pełnoziarnistych. To znaczy: razowe pieczywo, grubo mielone kasze (jęczmienna pęczak, gryczana), bogato błonnikowe warzywa (korzeniowe, papryka, kukurydza). Oczywiście błonnik jest konieczny do prawidłowego trawienia i prawidłowego funkcjonowania jelit, jednak powinien pochodzić z młodych, delikatnych warzyw i dojrzałych owoców. Proszę usuwać z nich skórki i pestki oraz rozdrabniać np. na musy, koktajle, smoothie. Spożywanie soków, przecierów, nektarów, musów i puree powoduje lepszą przyswajalność składników pokarmowych i nie wpływa drażniąco na jelita. Powinna Pani jednak uważać na cytrusy i grejpfruta. Nie jest wskazane picie soków grejpfrutowych przy przyjmowaniu niektórych leków, np. Budenofalku, Entocortonu.

Unikać należy używek, tj. kawa, herbata mocna, alkohol, napoje gazowane. Profilaktycznie, aby uniknąć zakażenia, warto unikać surowego mięsa, niepasteryzowanego mleka, jaj. Unikać należy cukru, który zwiększa przepuszczalność nabłonka jelita, wpływa na skład flory bakteryjnej w jelitach i sprzyja wzdęciom brzucha, przelewaniu się treści jelitowej, może także wzmagać biegunkę.

Należy unikać nadmiaru produktów bogatych w szczawiany (rabarbar, szpinak, szczaw, orzechy i kakao). Niestety u osób z NZJ (nieswoistym zapaleniem jelit) znacznie częściej niż w u osób zdrowych występuje kamica nerkowa. U ludzi zdrowych kwas szczawiowy zawarty w wielu pokarmach jest wiązany w jelitach z wapniem, tworząc niewchłanialny szczawian wapnia, który jest wydalany ze stolcem. Dodatkowo w przypadku zaburzeń trawienia tłuszczów mającego miejsce w biegunce tłuszczowej nierozłożone w jelicie kwasy tłuszczowe wiążą większość dostępnego wapnia. Powstaje sytuacja, w której brakuje wapnia dla związania kwasu szczawiowego. Niezwiązany kwas szczawiowy jest wchłaniany do krwi i docierając w dużej ilości do nerek, zwiększa ryzyko tworzenia w nich złogów. Stan zapalenia jelita często wiąże się z zaburzeniami reabsorpcji soli żółciowych i biegunką tłuszczową. Konsekwencją tego procesu jest utrata wraz ze stolcem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witamin A, D, E i K). W przypadku biegunki tłuszczowej zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów, szczególnie tłuszczów zwierzęcych, smażenia na tłuszczach, unikanie masła, margaryny i olejów roślinnych. Podaż tłuszczów można zastąpić kwasami tłuszczowymi średniołańcuchowymi.

Ponieważ Pani dieta powinna być dobrze przyswajalna i lekkostrawna, przygotowanie posiłku powinno poprawiać dostępność składników odżywczych. Dlatego przede wszystkim powinna Pani stosować takie techniki jak: gotowanie na wodzie lub parze, przecieranie, miksowanie i rozdrabnianie, spulchnianie potraw, np. przez dodawanie ubitych białek jaj lub namoczonej bułki; pieczenie w folii aluminiowej lub pergaminie; dodawanie do potraw tłuszczu po ich przyrządzeniu. Należy unikać: pieczenia tradycyjnego, smażenia, zasmażek, odgrzewania, odsmażania.

Wysoce niewskazane jest spożywanie chipsów, prażonej kukurydzy, frytek i innych produktów „śmieciowego” żywienia. Jakkolwiek nie udowodniono wpływu "fast foodu" na zachorowalność na NZJ, to jej wzrost w krajach wysokorozwiniętych może być związany niezdrowym, masowym żywieniem. Dlatego, w miarę możliwości, należy wybierać produkty niezawierające konserwantów, sztucznych barwników i aromatów, czyli jak najbardziej naturalne. Pozdrawiam.