Ma odtruwać wątrobę, regulować cholesterol i jeszcze odchudzać. Też wierzysz w TUDCA?

TUDCA to żadna cudowna nowość, tylko kwas tauroursodeoksycholowy, czyli substancja, która występuje naturalnie w ludzkim organizmie. Generalnie ma pomagać na wiele rzeczy, ale przede wszystkim wspierać wątrobę. W jej od wieków wierzyli Chińczycy, teraz polecają go głównie producenci suplementów. Słusznie?

TUDCA działa czy nie? Sprawa jest bardziej złożona, nie można odpowiedzieć tak wprost.

Kwas tauroursodeoksycholowy (TUDCA) jest substancją o której mówi się bardzo poważnie w kontekście wielu chorób neurologicznych i schorzeń wątroby, a nawet została dopuszczona w 2017 roku na mocy rozporządzenia Komisji Europejskiej do stosowania jako lek sierocy w stwardnieniu zanikowym bocznym (SLA).

Leki sieroce to takie, które uznaje się za obiecujące w leczeniu chorób rzadkich, przede wszystkim zagrażających życiu. Podlegają nieco innym kryteriom skuteczności i bezpieczeństwa, ze względu na utrudnione lub wręcz niemożliwe przeprowadzenie klasycznych badań klinicznych (np. ze względu na brak możliwości objęcia badaniem dużej grupy pacjentów). Często nie ma też grupy kontrolnej, która dostawałaby placebo, bo uznaje się wręcz, że jego stosowanie byłoby nieetyczne w przypadku ludzi śmiertelnie chorych, którzy realnie nie mają nic do stracenia.

Jak dotąd niepodważalnej skuteczności leczenia z pomocą TUDCA nie dowiedziono w zasadzie w żadnej chorobie, trwają badania. Takie zastosowanie kwasu nie ma nic wspólnego z preparatami dostępnymi w sprzedaży pozaaptecznej.

Wątroba potrzebuje TUDCA?

Wspaniałomyślna natura wyposażyła człowieka w dwa doskonałe systemy oczyszczania i odtruwania: nerki oraz wątrobę.

Dała nam solidny zapas, by organizm mógł sprawnie funkcjonować: nerka w zasadzie wystarczyłaby jedna, wątroba mogłaby być o 3/4 mniejsza, a wciąż dawałaby radę.

A jednak nieraz dochodzi do bezpowrotnego uszkodzenia nerek i wątroby. Modne jest więc "wspieranie" tych narządów. Wątrobie mają robić dobrze różne zioła i suplementy, a nawet leki brane bez wskazań lekarskich.

Tymczasem warto pamiętać, że główni wrogowie wątroby to przede wszystkim wirusy (HBV, HCV, HAV i reszta), alkohol, konsekwentna dieta wysokotłuszczowa i - uwaga - wszelkie leki, suplementy i zioła. Stosowane zwłaszcza w nadmiarze po prostu dokładają wątrobie pracy, bo ta musi uwolnić organizm od szkodliwych, zbędnych substancji.

TUDCA, czyli kwas czy może jednak sól żółciowa?

W wielu nieprofesjonalnych publikacjach na temat TUDCA  pojawia się też określenie "sól żółciowa". Komuś, kto choćby liznął chemii w szkole podstawowej, powinna się zapalić lampka alarmowa, że coś, co jest kwasem, nie może być zarazem solą. I faktycznie nie jest. To po prostu kwestia zbyt daleko idącego uproszczenia lub nieumiejętnego tłumaczenia.

Faktycznie, kwas tauroursodeoksycholowy to nie sól żółciowa i jeszcze nie TUDCA. Docierające do jelit kwasy żółciowe są zamieniane na UDCA wiążąc się z tauryną, co ostatecznie tworzy TUDCA.

Zamienne stosowanie nazwy wzięło się głównie stąd, że osoby, które kiedyś słyszały o mocy soli żółciowej nie utożsamiały jej ani z TUDCA, ani z kwasem, myśląc, że chodzi o coś/innego, innych mechanizm działania.

TUDCA w medycynie

Badacze kwasu tauroursodeoksycholowego doceniają jego moc antyoksydacyjną i pokładają nadzieje w leczeniu wielu schorzeń, w tym alzheimera, pierwotnego stwardniejącego zapalenia dróg żółciowych, zwłóknienia wątroby.

Trwają też analizy, czy ten składnik żółci może być pomocny w leczeniu schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Mijają jednak lata i jak na razie nie ma żadnego wyraźnego przełomu.

TUDCA ma pomagać tym pacjentom ze schorzeniami wątroby, których własny organ nie jest w stanie prawidłowo produkować żółci (to jedna z jego 500 ról w organizmie).

Czy jednak takie wsparcie jest potrzebne wątrobie profilaktycznie, wspomagająco? Nic na to nie wskazuje, wbrew temu, co przeczytasz w różnych "informatorach" sprzedawców suplementów.

TUDCA w suplementach

Zawarta w ludzkiej żółci sól jest też obecna u zwierząt, choćby niedźwiedzi. U tych pechowych stworzeń stężenie TUDCA jest jednak wyraźnie większe. Dlaczego pechowych? Wiele drapieżników straciło życie, bo człowiek "potrzebował" ich żółci do "leków".

Terapeutyczne znaczenie żółci niedźwiedzi mieli odkryć chińscy medycy ludowi co najmniej tysiąc sto lat temu.

Suplementy niczego nie leczą, nawet, zgodnie z przepisami, nie mogą tego robić. To jedynie substancje uzupełniające codzienną dietę.

Przedstawiciele rynku suplementów zapewniają, że ich produkty dostępne w powszechnej sprzedaży regulują poziom cholesterolu we krwi, pomagają schudnąć, regenerują i "odtruwają" wątrobę, poprawiają wzrok, wspierają serce i układ nerwowy.

Możliwe? Dowodów brak.

Eliza Dolecka